1. Thực tế thường gặp

Trong những năm gần đây, việc lắp đặt camera an ninh tại nhà đã trở thành nhu cầu phổ biến của nhiều hộ gia đình — nhất là ở khu dân cư, chung cư, nhà phố. Camera giúp người dân theo dõi tài sản, ngăn ngừa trộm cắp, hoặc đơn giản chỉ để yên tâm hơn khi đi vắng.

Nội dung trang

Tuy nhiên, cùng với lợi ích đó lại phát sinh một vấn đề pháp lý khá nhạy cảm: camera được Lắp camera quay sang nhà hàng xóm, ghi lại hình ảnh sân, cửa sổ, ban công, hoặc thậm chí cả khu vực sinh hoạt riêng tư của gia đình bên cạnh.

Nhiều người cho rằng đây chỉ là “chuyện nhỏ” – “camera nhà tôi, tôi muốn lắp đâu thì lắp”, hoặc “tôi không đăng lên mạng, không làm gì xấu cả”. Nhưng thực tế, chỉ cần camera ghi hình khu vực riêng tư của người khác mà không được đồng ý, thì hành vi đó đã tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật.

Cũng không ít trường hợp hàng xóm mâu thuẫn, nghi ngờ nhau theo dõi, dẫn đến cãi vã, xô xát, thậm chí phải nhờ công an can thiệp. Một số vụ việc còn được đưa ra tòa án dân sự để yêu cầu gỡ bỏ camera, xin lỗi công khai, hoặc bồi thường thiệt hại tinh thần.

Điển hình, nhiều khu phố ghi nhận tình huống như sau:

Gia đình A lắp camera ở tầng 2, ống kính hướng thẳng vào sân và cửa sổ nhà B. Dù chỉ với mục đích “quan sát lối đi chung”, nhưng camera vẫn ghi lại toàn bộ hoạt động của nhà B, từ việc phơi đồ đến sinh hoạt cá nhân.
Hoặc trường hợp ở chung cư, camera cửa nhà vô tình quay sang căn hộ đối diện, khiến người hàng xóm cảm thấy bị theo dõi và mất tự do cá nhân.

Những sự việc tưởng chừng nhỏ nhặt đó, khi không được giải quyết khéo léo, có thể trở thành tranh chấp pháp lý phức tạp liên quan đến quyền hình ảnh, quyền riêng tư, danh dự và nhân phẩm của công dân.

Do đó, trước khi lắp camera, người dân nên hiểu rõ giới hạn pháp lý – đâu là “an ninh chính đáng”, và đâu là “xâm phạm quyền riêng tư” – để tránh vô tình vi phạm pháp luật chỉ vì… một chiếc camera nhỏ.

2. Căn cứ pháp lý

Vấn đề “lắp camera quay sang nhà hàng xóm” tưởng đơn giản, nhưng thực tế liên quan trực tiếp đến quyền con người và quyền công dân được pháp luật Việt Nam bảo vệ nghiêm ngặt.
Các quy định hiện hành thể hiện rõ ràng ranh giới giữa “bảo vệ an ninh” và “xâm phạm quyền riêng tư” như sau:

2.1. Hiến pháp năm 2013 – nền tảng của quyền riêng tư

Điều 21 Hiến pháp 2013 khẳng định:

“Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.
Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được pháp luật bảo đảm an toàn.”

➡️ Điều này có nghĩa, mọi hành vi thu thập, lưu trữ, hoặc phát tán hình ảnh, thông tin của người khác mà không được họ đồng ý đều có thể bị coi là vi phạm quyền hiến định.
Việc lắp camera hướng vào nhà người khác – ghi lại hình ảnh sinh hoạt của họ – rõ ràng thuộc phạm vi “thu thập thông tin cá nhân”, nên phải được sự đồng ý hoặc ít nhất là không gây ảnh hưởng đến quyền riêng tư của người bị ghi hình.

2.2. Bộ luật Dân sự năm 2015 – quy định chi tiết về quyền hình ảnh và đời sống riêng tư

Điều 38 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

“Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ.”
“Việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin, hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý.”

Nếu hành vi ghi hình hoặc lưu trữ hình ảnh xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm hoặc uy tín của cá nhân khác, người bị xâm phạm có quyền:

Yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm;
Yêu cầu xin lỗi, cải chính công khai;
Và yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định pháp luật.

➡️ Tức là, chỉ cần hành vi ghi hình gây khó chịu, làm ảnh hưởng đến cảm giác an toàn, riêng tư của hàng xóm, người bị quay đã có cơ sở pháp lý để yêu cầu tháo bỏ hoặc khởi kiện.

Lắp camera quay sang nhà hàng xóm có vi phạm pháp luật không?

2.3. Xử phạt hành chính – Nghị định 144/2021/NĐ-CP

Pháp luật không chỉ dừng ở mức dân sự, mà còn có chế tài xử phạt hành chính khá nặng cho hành vi xâm phạm quyền riêng tư.

Cụ thể, Điều 102 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định:

Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi
“Thu thập, xử lý, sử dụng, phát tán thông tin, hình ảnh của cá nhân mà không được sự đồng ý của người đó.”

Ngoài ra, còn có thể buộc tiêu hủy tang vật, phương tiện vi phạm (trong trường hợp camera, ổ lưu trữ dữ liệu, thẻ nhớ…) và buộc xin lỗi, cải chính công khai nếu có yêu cầu chính đáng của người bị ảnh hưởng.

➡️ Như vậy, lắp camera quay sang nhà hàng xóm mà không xin phép và không đảm bảo giới hạn ghi hình rõ ràng, có thể bị xử phạt đến 20 triệu đồng – chưa kể trách nhiệm dân sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

2.4. Quyền được bảo vệ hình ảnh theo Luật An ninh mạng 2018 và Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017)

Luật An ninh mạng 2018 (Điều 17, 18) nghiêm cấm việc đăng tải, chia sẻ, hoặc lưu trữ trái phép hình ảnh, video của người khác mà không có sự đồng ý.
Nếu việc ghi hình hoặc phát tán hình ảnh xâm phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm hoặc được dùng để bôi nhọ, xúc phạm, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội:
- Tội làm nhục người khác (Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017); hoặc
- Tội vu khống (Điều 156 Bộ luật Hình sự).

➡️ Như vậy, trong trường hợp nghiêm trọng (ví dụ camera ghi hình rồi lan truyền video lên mạng xã hội, gây ảnh hưởng uy tín người khác), người lắp camera có thể bị xử lý hình sự, chứ không chỉ dừng ở mức phạt hành chính.

2.5. Tóm lại

Pháp luật Việt Nam không cấm việc lắp camera an ninh, nhưng đặt ra giới hạn rõ ràng để bảo đảm quyền con người và trật tự xã hội.
Hành vi lắp camera hướng sang khu vực sinh hoạt riêng tư của hàng xóm, dù không phát tán hình ảnh, vẫn có thể bị xem là vi phạm pháp luật nếu người bị ảnh hưởng chứng minh được rằng họ mất quyền riêng tư, bị theo dõi hoặc bị ghi hình trái ý muốn.

3. Khi nào lắp camera không bị xem là vi phạm

Không phải mọi hành vi lắp camera đều vi phạm pháp luật. Ngược lại, pháp luật khuyến khích người dân chủ động bảo vệ an ninh, tài sản, miễn là không xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.
Điều quan trọng là phải phân biệt rõ ranh giới giữa “bảo vệ an toàn” và “xâm phạm quyền riêng tư”.

3.1. Lắp camera trên phần đất, phần sở hữu của mình

Nếu camera được lắp đặt trong phạm vi nhà hoặc khuôn viên thuộc quyền sở hữu hợp pháp của bạn, ví dụ: trước cổng, trong sân, trong nhà, hành lang nhà riêng… thì hoàn toàn không vi phạm pháp luật.

Điều này đúng ngay cả khi camera vô tình ghi lại một phần không gian bên ngoài, như lề đường, hàng rào hoặc góc sân nhỏ của hàng xóm — miễn sao không có chủ ý quay vào khu vực sinh hoạt riêng tư của người khác.

📌 Ví dụ:

Gia đình bạn lắp camera trước cổng để quan sát lối đi chung. Ống kính camera có thể thấy một phần nhỏ sân nhà bên cạnh, nhưng chỉ để giám sát xe cộ, người ra vào — không ghi hình rõ hoạt động sinh hoạt cá nhân của ai.
👉 Trường hợp này không bị xem là vi phạm, vì mục đích hợp pháp và phạm vi hợp lý.

3.2. Mục đích rõ ràng – vì an ninh, không vì theo dõi cá nhân

Một nguyên tắc quan trọng:

Camera chỉ hợp pháp khi phục vụ mục đích an ninh, không nhằm giám sát hay theo dõi người khác.

Việc bạn lắp camera ở cửa chính, sân, lối đi, nhà để xe… để bảo vệ tài sản, phòng chống trộm cắp là chính đáng và được pháp luật khuyến khích.
Tuy nhiên, nếu camera hướng trực diện vào nhà người khác, nhất là cửa sổ, ban công, khu vực phơi đồ, phòng ngủ… thì dù “vô tình” cũng rất dễ bị hiểu là xâm phạm quyền riêng tư.

📌 Ví dụ:

Lắp camera ở hiên nhà, nhưng đặt cao quá khiến ống kính chiếu thẳng vào tầng 2 nhà đối diện.
➡️ Dù không có mục đích xấu, người hàng xóm vẫn có quyền yêu cầu bạn điều chỉnh lại góc quay để tránh hiểu lầm hoặc tranh chấp.

3.3. Có thông báo hoặc thỏa thuận rõ ràng với hàng xóm

Trong nhiều khu dân cư, đặc biệt là nơi khoảng cách giữa các nhà hẹp, việc camera “vô tình” quay sang nhau là khó tránh khỏi.
Để hạn chế tranh chấp, bạn nên chủ động thông báo cho hàng xóm trước khi lắp đặt camera, hoặc ghi rõ thông tin cảnh báo khu vực giám sát (ví dụ: “Khu vực đang được giám sát bởi camera an ninh”).

Hành động nhỏ này vừa thể hiện sự tôn trọng, vừa giúp bạn tránh bị hiểu lầm là đang theo dõi hoặc ghi hình trái phép.
Trong một số trường hợp, hai bên còn có thể thỏa thuận bằng văn bản hoặc tin nhắn về hướng quay camera — đây sẽ là căn cứ bảo vệ bạn nếu xảy ra khiếu nại sau này.

3.4. Không ghi âm, lưu trữ hoặc phát tán trái phép

Camera an ninh hợp pháp là camera chỉ dùng cho mục đích giám sát cá nhân, không truyền phát hình ảnh cho bên thứ ba, không lưu trữ hoặc đăng tải công khai mà chưa được đồng ý.

Nếu bạn chỉ xem trực tiếp để kiểm soát ra vào hoặc theo dõi trong thời gian thực, thì không vi phạm.
Ngược lại, nếu bạn ghi lại dữ liệu và chia sẻ hình ảnh của hàng xóm cho người khác xem, dù “cho vui” hay “làm bằng chứng”, thì đã có thể bị xem là xâm phạm hình ảnh cá nhân.

3.5. Một số khuyến nghị thực tế

Để đảm bảo lắp camera đúng luật, người dân nên lưu ý:

Chọn vị trí cao, rộng, nhưng không chiếu trực diện vào khu vực sinh hoạt riêng tư của nhà bên cạnh;
Sử dụng camera có vùng cấm hoặc vùng mờ (privacy zone) – một tính năng giúp che phần hình ảnh không muốn ghi lại;
Nếu bị nhắc nhở, hãy chủ động điều chỉnh góc quay để thể hiện thiện chí;
Tránh chia sẻ hình ảnh từ camera lên mạng xã hội, đặc biệt là hình ảnh có người khác xuất hiện mà chưa được họ đồng ý.

➡️ Như vậy, lắp camera không bị xem là vi phạm pháp luật khi người dân tuân thủ ba nguyên tắc:

Đúng phạm vi sở hữu;
Đúng mục đích bảo vệ an ninh;
Không xâm phạm quyền riêng tư của người khác.

Nếu thực hiện đúng, camera sẽ trở thành công cụ bảo vệ hữu ích, không phải nguyên nhân gây mâu thuẫn trong cộng đồng dân cư.

4. Khi nào bị xem là xâm phạm quyền riêng tư

Trong nhiều trường hợp, người dân cho rằng việc lắp camera “chỉ để bảo vệ nhà mình” nên không thể vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, nếu hướng quay, phạm vi ghi hình hoặc cách sử dụng hình ảnh sai mục đích, thì hành vi đó hoàn toàn có thể bị coi là xâm phạm quyền riêng tư, thậm chí bị xử lý hành chính hoặc hình sự.

4.1. Hướng quay camera trực diện vào không gian riêng tư của người khác

Đây là dạng vi phạm phổ biến nhất. Khi camera được đặt ở vị trí có thể quay rõ các hoạt động sinh hoạt cá nhân của người khác — như sân phơi đồ, phòng khách, cửa sổ, ban công, hay thậm chí là phòng ngủ — thì dù chủ nhân không có mục đích xấu, hành vi này vẫn bị xem là xâm phạm quyền riêng tư.

📌 Ví dụ thực tế:
Tại một khu dân cư ở TP.HCM, hộ A lắp camera trên tường rào, hướng thẳng vào ban công nhà B, nơi thường xuyên có người phơi đồ và sinh hoạt. Sau khi bị nhắc nhở nhiều lần nhưng không điều chỉnh, nhà B gửi đơn đến Công an phường. Kết quả: công an xác minh và buộc hộ A tháo camera, xử phạt hành chính 10 triệu đồng theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP.

➡️ Bài học: Dù mục đích chỉ là “quan sát lối đi chung”, nếu hướng quay gây ảnh hưởng đến quyền riêng tư người khác, vẫn bị xem là vi phạm.

4.2. Cố ý ghi âm, ghi hình, thu thập thông tin cá nhân

Một số camera đời mới tích hợp tính năng ghi âm, nhận diện khuôn mặt, phát hiện chuyển động. Nếu những dữ liệu này bị lưu giữ, chia sẻ hoặc sử dụng mà không có sự đồng ý của người bị ghi hình, chủ camera có thể bị xử phạt theo Điều 102 Nghị định 144/2021/NĐ-CP với mức phạt từ 10.000.000 – 20.000.000 đồng.

Trường hợp nghiêm trọng hơn — như cố ý ghi âm, ghi hình để theo dõi, kiểm soát, hoặc gây tổn hại danh dự, nhân phẩm người khác — có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội xâm phạm đời tư người khác hoặc tội làm nhục người khác (Điều 155, 156 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017).

4.3. Phát tán hoặc chia sẻ hình ảnh người khác lên mạng xã hội

Nhiều người có thói quen đăng hình từ camera lên Facebook, TikTok, Zalo… để “bóc phốt”, “cảnh báo hàng xóm” hoặc “kể chuyện cho vui”. Tuy nhiên, hành vi này rất dễ vi phạm quyền hình ảnh và danh dự của người khác.

Ngay cả khi hình ảnh đó là thật, nếu được ghi lại mà không có sự đồng ý của người trong hình, việc đăng tải vẫn bị coi là trái phép.
Theo quy định, người bị ảnh hưởng có thể yêu cầu gỡ bỏ nội dung, xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại, hoặc tố cáo hành vi xâm phạm đời tư, bôi nhọ danh dự.

📌 Ví dụ:
Một chủ nhà trọ ở Bình Dương đăng video từ camera ghi lại người thuê nhà đi về khuya, kèm bình luận mỉa mai. Người thuê cảm thấy bị xúc phạm, làm đơn tố cáo. Kết quả, chủ nhà bị công an xử phạt 15 triệu đồng vì sử dụng hình ảnh người khác trái phép.

4.4. Không hợp tác điều chỉnh khi được nhắc nhở

Nếu hàng xóm hoặc cơ quan chức năng yêu cầu điều chỉnh hướng quay camera vì cho rằng bị ảnh hưởng, mà người lắp đặt cố tình không chấp hành, hành vi này bị coi là thiếu thiện chí và có yếu tố cố ý vi phạm.

Trong thực tế, nhiều vụ việc ban đầu chỉ là “hiểu lầm”, nhưng do bên lắp camera không hợp tác, dẫn đến tranh chấp kéo dài, phải xử lý bằng biện pháp hành chính hoặc dân sự.

➡️ Vì vậy, ngay khi có phản ánh, chủ camera nên chủ động phối hợp, điều chỉnh góc quay hoặc mời cơ quan chức năng đến đo đạc, xác minh. Đây là cách xử lý văn minh, giúp tránh rủi ro pháp lý không đáng có.

4.5. Một số hành vi cụ thể bị xem là vi phạm quyền riêng tư qua camera

Hành vi	Mức xử lý
Lắp camera quay thẳng vào khu vực riêng tư của hàng xóm (ban công, cửa sổ, phòng ngủ…)	Phạt hành chính 10–20 triệu đồng (Điều 102 Nghị định 144/2021/NĐ-CP)
Ghi âm, ghi hình bí mật mà không được đồng ý	Có thể bị phạt hành chính hoặc truy cứu hình sự (Điều 155, 156 BLHS)
Chia sẻ, đăng tải hình ảnh hàng xóm lên mạng xã hội	Phạt hành chính, buộc gỡ bỏ, xin lỗi công khai, bồi thường thiệt hại
Không hợp tác điều chỉnh hướng quay khi được yêu cầu	Có thể bị cưỡng chế tháo dỡ camera, xử lý theo quy định địa phương

4.6. Dấu hiệu nhận biết hành vi xâm phạm quyền riêng tư

Người dân có thể nhận biết hành vi xâm phạm qua các dấu hiệu:

Camera liên tục hướng vào khu vực sinh hoạt riêng của mình;
Bị ghi hình mà không biết, hoặc phát hiện video có mình xuất hiện bị phát tán;
Khi phản ánh nhưng chủ camera không hợp tác hoặc phủ nhận;
Có dấu hiệu bị theo dõi, bị soi mói đời sống cá nhân.

Trong các trường hợp này, người bị ảnh hưởng có thể:

Ghi nhận hình ảnh, video làm chứng cứ;
Báo cáo với Công an phường/xã để được can thiệp;
Hoặc gửi đơn khởi kiện dân sự yêu cầu chấm dứt hành vi, bồi thường và xin lỗi công khai.

👉 Tóm lại:
Nếu camera hướng sang khu vực riêng tư, ghi hình hoặc chia sẻ hình ảnh người khác mà không được sự đồng ý, thì chủ camera có thể bị xử phạt từ 10 – 20 triệu đồng, thậm chí bị truy cứu hình sự trong trường hợp nghiêm trọng.
Pháp luật bảo vệ quyền riêng tư của mọi công dân, và bất kỳ ai cũng có quyền yêu cầu được tôn trọng, dù chỉ là một góc nhỏ trong không gian sống của mình.

5. Cách xử lý khi bị hàng xóm quay camera sang nhà mình

Nếu bạn rơi vào trường hợp này, có thể thực hiện các bước:

Trao đổi trực tiếp, yêu cầu điều chỉnh hướng camera.
Nếu không được khắc phục, gửi đơn kiến nghị đến UBND hoặc Công an phường/xã.
Khi hành vi gây tổn hại đến danh dự hoặc bị phát tán video, có thể khởi kiện dân sự hoặc tố cáo hành vi xâm phạm quyền riêng tư theo quy định pháp luật.

6. Lời khuyên của Luật Tâm Đức

Hãy xác định rõ mục đích lắp camera là để bảo vệ tài sản, chứ không phải để theo dõi người khác.
Kiểm tra góc quay, phạm vi ghi hình trước khi lắp đặt để tránh tranh chấp.
Nếu bị xâm phạm, nên thu thập chứng cứ rõ ràng (ảnh, video, biên bản xác nhận) trước khi gửi đơn.

Kết luận

Việc lắp camera là quyền của mỗi cá nhân nhằm bảo đảm an ninh, nhưng không được xâm phạm quyền riêng tư của người khác.
Chỉ cần hướng quay sai lệch hoặc sử dụng hình ảnh không đúng mục đích, người lắp đặt hoàn toàn có thể bị xử phạt hành chính hoặc khởi kiện ra tòa.

Thông tin liên hệ:

Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, Phường Dĩ An, Thành phố Hồ Chí Minh.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
📘 Facebook: Luật sư Dân sự
🎵 TikTok: @luatsutuvantphcm
📍 Google Maps: Xem bản đồ
🕐 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)

DỊCH VỤ LUẬT SƯ, LUẬT SƯ DÂN SỰ, LUẬT SƯ HÌNH SỰ

Lắp camera quay sang nhà hàng xóm có vi phạm pháp luật không?