Chia tài sản khi ly hôn – Quy định mới nhất 2025
1. Giới thiệu
Ly hôn không chỉ là sự chấm dứt quan hệ hôn nhân mà còn kéo theo nhiều hệ quả pháp lý liên quan đến con cái, tài sản, nghĩa vụ chung. Trong đó, vấn đề chia tài sản khi ly hôn luôn là điểm nóng, dễ phát sinh tranh chấp gay gắt nhất. Năm 2025, các quy định pháp luật về phân chia tài sản khi ly hôn vẫn kế thừa nguyên tắc cơ bản của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, đồng thời có một số điểm mới cần lưu ý.
Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết nguyên tắc chia tài sản, thủ tục yêu cầu Tòa án giải quyết và những quy định đặc biệt đối với đất đai, bất động sản theo quy định mới nhất 2025.
2. Cơ sở pháp lý về chia tài sản khi ly hôn
Việc phân chia tài sản khi vợ chồng ly hôn hiện được điều chỉnh bởi:
-
Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 (Điều 33, 43, 59, 60, 62).
-
Bộ luật Dân sự 2015 (các quy định liên quan đến quyền sở hữu, nghĩa vụ tài sản).
-
Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (quy định về thủ tục khởi kiện, thẩm quyền giải quyết).
-
Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP hướng dẫn áp dụng Luật HN&GĐ về chế độ tài sản của vợ chồng.
-
Các văn bản mới hướng dẫn từ 2024 – 2025 liên quan đến quyền sử dụng đất, nhà ở, doanh nghiệp, tài sản chung.
3. Xác định tài sản chung và tài sản riêng
Để chia tài sản khi ly hôn, việc đầu tiên là xác định đâu là tài sản chung và đâu là tài sản riêng.
3.1. Tài sản chung của vợ chồng
-
Tài sản do vợ chồng tạo ra trong thời kỳ hôn nhân (lương, thu nhập, lợi nhuận kinh doanh…).
-
Tài sản được tặng cho, thừa kế chung.
-
Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng nhưng đã nhập vào tài sản chung.
-
Quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở có được trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp thừa kế hoặc tặng cho riêng.
3.2. Tài sản riêng của vợ hoặc chồng
-
Tài sản có trước khi kết hôn.
-
Tài sản được thừa kế riêng, tặng cho riêng.
-
Tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu, đồ dùng cá nhân.
-
Tài sản hình thành từ tài sản riêng, nếu không có nhập chung.
3.3. Trường hợp tài sản bị “pha trộn”
Nếu tài sản riêng và tài sản chung bị nhập vào nhau, ví dụ:
-
Dùng tài sản riêng mua đất nhưng đứng tên chung vợ chồng.
-
Sửa chữa, cải tạo nhà riêng bằng tài sản chung.
Khi đó, người có yêu cầu xác định phần riêng phải cung cấp chứng cứ chứng minh. Nếu không chứng minh được, mặc nhiên coi là tài sản chung.
4. Nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn năm 2025
Pháp luật quy định việc chia tài sản theo nguyên tắc “chia đôi”, nhưng có xét đến nhiều yếu tố để đảm bảo công bằng.
4.1. Nguyên tắc cơ bản
-
Tài sản chung chia đôi nhưng không máy móc 50/50 mà dựa trên sự đóng góp và hoàn cảnh thực tế.
-
Ưu tiên chia bằng hiện vật, nếu không thể thì chia theo giá trị.
-
Bảo đảm quyền lợi của vợ, con, đặc biệt là con chưa thành niên, con mất khả năng lao động.
4.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ chia
-
Công sức đóng góp: bao gồm cả lao động tạo thu nhập và lao động nội trợ trong gia đình.
-
Hoàn cảnh mỗi bên: ai khó khăn hơn sau ly hôn có thể được chia phần nhiều hơn.
-
Lỗi của vợ hoặc chồng: nếu một bên có hành vi bạo lực gia đình, ngoại tình, vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ vợ chồng thì có thể bị chia ít hơn.
-
Bảo vệ lợi ích nghề nghiệp, hoạt động sản xuất kinh doanh: tài sản đang sử dụng vào kinh doanh có thể ưu tiên giao cho một bên để tránh gián đoạn.
5. Chia tài sản là đất đai, nhà ở
Đất đai, bất động sản là loại tài sản có giá trị lớn và thường gây tranh chấp.
-
Nếu đất có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) và được xác định là tài sản chung → Tòa án sẽ chia theo nguyên tắc chung.
-
Nếu đất chưa có sổ đỏ nhưng có giấy tờ hợp pháp khác (giấy viết tay, biên lai thuế, xác nhận địa phương…) → vẫn có thể chia khi ly hôn.
-
Nếu một bên muốn tiếp tục sử dụng đất (ví dụ đất nông nghiệp đang canh tác), thì phải thanh toán giá trị phần được hưởng cho bên còn lại.
-
Nhà ở gắn liền với đất → chia kèm theo quyền sử dụng đất, ưu tiên giao cho người trực tiếp nuôi con.
6. Thủ tục yêu cầu chia tài sản khi ly hôn
Việc chia tài sản có thể được giải quyết cùng lúc với vụ án ly hôn hoặc sau khi ly hôn nếu hai bên chưa thống nhất được. Đây là một trong những thủ tục quan trọng nhất, bởi nó quyết định trực tiếp đến quyền lợi kinh tế của cả hai bên.
6.1. Thời điểm yêu cầu chia tài sản
-
Trong quá trình ly hôn: Khi nộp đơn ly hôn, vợ hoặc chồng có thể đồng thời yêu cầu Tòa án phân chia tài sản chung. Trong trường hợp này, Tòa án sẽ thụ lý và giải quyết cả hai vấn đề: chấm dứt quan hệ hôn nhân và phân chia tài sản.
-
Sau khi đã ly hôn: Nếu tại thời điểm giải quyết ly hôn hai bên chưa thống nhất được hoặc chưa yêu cầu chia tài sản, sau này vẫn có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án phân chia. Luật không giới hạn thời gian, miễn là tài sản chung vẫn còn tồn tại và chưa được chia.
6.2. Hồ sơ yêu cầu chia tài sản khi ly hôn
Người có yêu cầu cần chuẩn bị:
-
Đơn khởi kiện hoặc đơn yêu cầu giải quyết chia tài sản chung.
-
Bản án, quyết định ly hôn (nếu đã ly hôn trước đó).
-
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, đăng ký xe, giấy tờ chứng minh tài sản khác.
-
Hợp đồng, giấy tờ chứng minh nguồn gốc tài sản (hợp đồng mua bán, hợp đồng tặng cho, văn bản thừa kế, biên lai đóng góp).
-
Chứng minh nhân dân/CCCD, sổ hộ khẩu của vợ chồng.
-
Các chứng cứ chứng minh nghĩa vụ chung hoặc riêng (hợp đồng vay, giấy xác nhận nợ…).
6.3. Thẩm quyền giải quyết
-
Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú hoặc nơi có bất động sản (trường hợp tranh chấp về đất, nhà ở).
-
Tòa án nhân dân cấp tỉnh nếu vụ việc phức tạp, có yếu tố nước ngoài hoặc tài sản có giá trị rất lớn.
6.4. Trình tự giải quyết tại Tòa án
-
Nộp hồ sơ: Người yêu cầu nộp hồ sơ tại Tòa án có thẩm quyền.
-
Thụ lý vụ án: Tòa án kiểm tra hồ sơ, nếu hợp lệ sẽ ra thông báo thụ lý và yêu cầu nộp tạm ứng án phí.
-
Hòa giải: Tòa án tổ chức phiên hòa giải, khuyến khích hai bên tự thỏa thuận để giảm bớt căng thẳng và tiết kiệm chi phí.
-
Xét xử sơ thẩm: Nếu hòa giải không thành, Tòa án mở phiên tòa và ra bản án phân chia tài sản.
-
Phúc thẩm (nếu có): Một trong hai bên không đồng ý có quyền kháng cáo lên TAND cấp trên.
6.5. Thời hạn giải quyết
-
Vụ việc đơn giản, ít tranh chấp: khoảng 4 tháng ở cấp sơ thẩm.
-
Vụ việc phức tạp (nhiều tài sản, có bất động sản, chứng cứ khó xác minh…): có thể kéo dài 6 tháng hoặc hơn.
-
Nếu có kháng cáo phúc thẩm: thêm 2–4 tháng.
6.6. Án phí chia tài sản khi ly hôn
Án phí được tính theo giá trị tài sản tranh chấp, cụ thể:
-
Nếu giá trị dưới 6 triệu đồng: 300.000 đồng.
-
Từ 6 đến 400 triệu đồng: 5% giá trị tranh chấp.
-
Trên 400 triệu đồng: tính theo tỷ lệ giảm dần nhưng tối đa 112 triệu đồng.
👉 Như vậy, thủ tục chia tài sản khi ly hôn đòi hỏi phải chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, xác định đúng thẩm quyền và có chứng cứ rõ ràng. Nếu gặp trường hợp tài sản phức tạp, khó chứng minh hoặc một bên cố tình giấu giếm, người dân nên nhờ luật sư hỗ trợ để quá trình được giải quyết nhanh chóng và công bằng.
7. Một số tình huống thường gặp
Trong thực tế, việc chia tài sản khi ly hôn hiếm khi diễn ra suôn sẻ, bởi vợ chồng thường phát sinh mâu thuẫn về giá trị, quyền sở hữu và nghĩa vụ liên quan. Dưới đây là những tình huống phổ biến:
Giấu giếm hoặc tẩu tán tài sản: Nhiều trường hợp một bên cố tình che giấu tài sản chung hoặc chuyển nhượng cho người khác trước khi ly hôn để tránh chia. Khi có căn cứ chứng minh, Tòa án có thể tuyên giao dịch vô hiệu và buộc bên vi phạm chịu bất lợi khi phân chia.
Chia tài sản là doanh nghiệp, cổ phần: Nếu một bên đứng tên sở hữu công ty, cổ phần hay phần vốn góp, Tòa án sẽ định giá và xác định đó là tài sản chung. Bên tiếp tục quản lý doanh nghiệp phải thanh toán giá trị tương ứng cho bên kia, bảo đảm quyền lợi cả hai mà không làm gián đoạn hoạt động kinh doanh.
Nợ chung vợ chồng: Các khoản vay để phục vụ đời sống gia đình hoặc phát triển kinh tế chung được xem là nợ chung. Khi ly hôn, nợ này sẽ được chia theo phần tài sản mà mỗi bên được hưởng. Ngược lại, nếu nợ chỉ do một bên tự ý vay để phục vụ mục đích cá nhân thì bên đó phải tự chịu trách nhiệm.
Tài sản cho thuê, đang thế chấp: Đối với nhà đất cho thuê hoặc tài sản đã thế chấp tại ngân hàng, Tòa án vẫn tiến hành chia nhưng lưu ý nghĩa vụ hợp đồng. Bên nào nhận tài sản sẽ tiếp tục thực hiện nghĩa vụ với bên thứ ba.
Những tình huống trên cho thấy, việc chia tài sản ly hôn luôn đòi hỏi sự minh bạch và căn cứ pháp lý chặt chẽ, tránh để một bên bị thiệt thòi.
8. Lời khuyên từ luật sư
Chia tài sản khi ly hôn là thủ tục phức tạp, liên quan trực tiếp đến quyền lợi kinh tế của cả hai bên. Để hạn chế tranh chấp và bảo vệ quyền lợi hợp pháp, luật sư đưa ra một số lời khuyên quan trọng như sau:
Thỏa thuận trước khi ly hôn: Cách tốt nhất để tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh căng thẳng là vợ chồng nên chủ động thương lượng, lập văn bản thỏa thuận về việc chia tài sản chung. Văn bản này cần có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo giá trị pháp lý.
Chuẩn bị đầy đủ chứng cứ về tài sản: Người yêu cầu chia tài sản cần lưu giữ các giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, nguồn gốc hình thành tài sản như sổ đỏ, hợp đồng mua bán, giấy tờ thừa kế, biên lai đóng góp. Đây là cơ sở quan trọng để Tòa án phân chia công bằng.
Lưu ý đến nợ chung và nghĩa vụ tài chính: Vợ chồng nên phân biệt rõ đâu là nợ chung, đâu là nợ riêng. Các khoản vay phục vụ lợi ích gia đình được chia theo tỷ lệ tài sản, còn nợ cá nhân thì người vay tự chịu.
Nhờ luật sư hỗ trợ: Khi tài sản có giá trị lớn, phức tạp (bất động sản, công ty, cổ phần), nên có sự tham gia của luật sư để được tư vấn chiến lược, soạn hồ sơ và đại diện bảo vệ tại Tòa.
Như vậy, chuẩn bị kỹ càng và có định hướng rõ ràng sẽ giúp quá trình chia tài sản khi ly hôn diễn ra minh bạch, nhanh chóng và đảm bảo quyền lợi chính đáng của mỗi bên.
9. Kết luận
Chia tài sản khi ly hôn luôn là vấn đề phức tạp và nhạy cảm, bởi nó gắn liền trực tiếp đến quyền lợi kinh tế cũng như tương lai của cả hai bên sau hôn nhân. Quy định mới nhất năm 2025 tiếp tục giữ nguyên nguyên tắc cơ bản: tài sản chung của vợ chồng sẽ được chia đôi nhưng không cứng nhắc, mà có xem xét đến công sức đóng góp, hoàn cảnh thực tế, lỗi của mỗi bên và lợi ích chính đáng của con cái.
Đặc biệt, với những tài sản có giá trị lớn như bất động sản, đất chưa có sổ đỏ, doanh nghiệp hay cổ phần, việc phân chia đòi hỏi chứng cứ rõ ràng, định giá khách quan và sự can thiệp của Tòa án để đảm bảo công bằng.
Để tránh tranh chấp kéo dài, vợ chồng nên ưu tiên thỏa thuận phân chia tài sản trước khi nộp đơn ly hôn. Nếu không thể tự thương lượng, việc nhờ luật sư tư vấn và đại diện tại Tòa án là giải pháp hiệu quả để bảo vệ quyền lợi. Bên cạnh đó, mỗi người cũng cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, chứng cứ về quyền sở hữu và nghĩa vụ tài chính để quá trình giải quyết diễn ra nhanh chóng, minh bạch.
Tóm lại, hiểu rõ quy định chia tài sản khi ly hôn 2025 và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp bạn chủ động hơn, giảm thiểu rủi ro và bảo đảm quyền lợi hợp pháp của mình. Đây chính là bước quan trọng để khép lại hôn nhân một cách văn minh, công bằng và đúng pháp luật.
Thông tin liên hệ:
Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, Phường Dĩ An, Thành phố Hồ Chí Minh.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
📘 Facebook: Luật sư Dân sự
🎵 TikTok: @luatsutuvantphcm
📍 Google Maps: Xem bản đồ
🕐 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)
Các bài viết khác của Luật Tâm Đức:
-
Luật sư Võ Thanh Dũng – Người đồng hành pháp lý, kiến tạo thành công bền vững
- 4 điểm khác biệt giữa chiếm hữu ngay tình và không ngay tình theo Bộ luật Dân sự
-
Bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra: 4 quy định pháp luật quan trọng cần biết
-
Xử lý hàng giả, hàng nhái, xâm phạm nhãn hiệu theo quy định pháp luật năm 2025
-
Luật Tâm Đức – Hỗ trợ thủ tục ly hôn đơn phương nhanh chóng, đúng luật
