Thu nhập cá nhân (TNCN): Nguyên tắc tính và kê khai thuế theo quy định mới nhất năm 2025

Trong bối cảnh chính sách thuế ngày càng được điều chỉnh để phù hợp với tình hình kinh tế – xã hội, thuế thu nhập cá nhân (TNCN) vẫn luôn là một trong những sắc thuế ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người lao động và người kinh doanh. Không chỉ là nghĩa vụ pháp lý, việc hiểu đúng và thực hiện đúng nguyên tắc tính, kê khai thuế thu nhập cá nhân còn giúp mỗi cá nhân bảo vệ quyền lợi hợp pháp, tránh bị truy thu, xử phạt hoặc nộp thuế sai quy định.

Bước sang năm 2025, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế đã và đang triển khai nhiều chính sách mới liên quan đến cách tính, biểu thuế suất và quy trình kê khai – quyết toán TNCN. Những điều chỉnh này nhằm đơn giản hóa thủ tục, đảm bảo công bằng, đồng thời tăng tính minh bạch trong quản lý thuế điện tử.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ:

• Các nguyên tắc tính thuế thu nhập cá nhân theo quy định mới nhất năm 2025;

• Cách kê khai và quyết toán thuế đúng chuẩn pháp luật;

• Những điểm mới quan trọng trong dự thảo Luật Thuế TNCN sửa đổi sắp được ban hành.

Nếu bạn là người lao động, chủ doanh nghiệp hay kế toán phụ trách hồ sơ nhân sự, việc nắm chắc những nội dung này sẽ giúp bạn chủ động, chính xác và an toàn pháp lý trong mọi giao dịch liên quan đến thuế.

1. Nguyên tắc tính thuế thu nhập cá nhân năm 2025

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là loại thuế trực thu, đánh trực tiếp vào phần thu nhập của mỗi cá nhân. Việc xác định đúng nguyên tắc tính thuế giúp người nộp thuế hiểu rõ nghĩa vụ, kê khai chính xác và tránh các sai phạm hành chính về thuế. Dưới đây là các nguyên tắc cơ bản theo quy định mới nhất năm 2025:

---

1.1. Xác định rõ thu nhập chịu thuế và thu nhập tính thuế

Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 (sửa đổi, bổ sung) và hướng dẫn tại Nghị định 65/2013/NĐ-CP, thu nhập chịu thuế là tổng thu nhập mà cá nhân nhận được trong kỳ tính thuế, bao gồm:

• Thu nhập từ tiền lương, tiền công;

• Thu nhập từ hoạt động kinh doanh;

• Thu nhập từ đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng bất động sản;

• Thu nhập từ trúng thưởng, bản quyền, nhượng quyền thương mại và các khoản thu nhập khác theo quy định.

Từ đó, thu nhập tính thuế được xác định theo công thức:

Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế – Các khoản được giảm trừ hợp pháp.

Các khoản giảm trừ hợp pháp gồm:

• Giảm trừ gia cảnh (cho bản thân và người phụ thuộc);

• Các khoản bảo hiểm bắt buộc (BHXH, BHYT, BHTN);

• Đóng góp quỹ hưu trí tự nguyện, từ thiện, nhân đạo, khuyến học.

👉 Lưu ý mới năm 2025: Dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) đang đề xuất bổ sung khoản chi phí y tế, giáo dục của người nộp thuế và người phụ thuộc vào nhóm giảm trừ trước khi tính thuế, nhằm tăng tính nhân văn và phù hợp thực tế đời sống.

---

1.2. Áp dụng biểu thuế suất lũy tiến từng phần

Nguyên tắc thứ hai trong tính thuế TNCN là áp dụng biểu thuế lũy tiến từng phần đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công.
Điều này nghĩa là: Thu nhập càng cao → Thuế suất áp dụng càng lớn.

Hiện nay, Việt Nam đang áp dụng biểu thuế lũy tiến 7 bậc, với mức thuế suất từ 5% đến 35%, chia theo các ngưỡng thu nhập tính thuế. Tuy nhiên, theo định hướng cải cách năm 2025, biểu thuế dự kiến rút gọn còn 5 bậc, giúp người nộp thuế dễ theo dõi, đồng thời giảm tình trạng “nhảy bậc thuế” quá nhanh.

Ví dụ minh họa:
Một cá nhân cư trú có thu nhập 25 triệu đồng/tháng, được giảm trừ bản thân 11 triệu và người phụ thuộc 4,4 triệu đồng → thu nhập tính thuế là 9,6 triệu đồng.
Áp dụng thuế suất 10% (theo bậc 2 hiện hành) → số thuế phải nộp là 960.000 đồng/tháng.

---

1.3. Nguyên tắc khấu trừ tại nguồn và kê khai trung thực

Theo quy định tại Điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC, doanh nghiệp, cơ quan chi trả thu nhập có trách nhiệm khấu trừ thuế TNCN trước khi trả tiền cho người lao động, sau đó kê khai và nộp vào ngân sách nhà nước.

Người nộp thuế phải cung cấp đầy đủ thông tin cá nhân, đăng ký người phụ thuộc đúng quy định, và chịu trách nhiệm về tính trung thực của hồ sơ kê khai.
Việc khai sai hoặc che giấu thu nhập có thể bị xử phạt theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, với mức phạt từ 10% – 20% số thuế khai thiếu, tùy mức độ vi phạm.

---

1.4. Nguyên tắc công bằng và minh bạch trong thực hiện nghĩa vụ thuế

Chính sách thuế TNCN của Việt Nam được xây dựng trên cơ sở công bằng theo chiều dọc và chiều ngang:

• Người có thu nhập cao hơn phải đóng thuế nhiều hơn;

• Các cá nhân có cùng mức thu nhập phải chịu thuế ngang nhau, không phân biệt giới tính, độ tuổi hay ngành nghề.

Ngoài ra, năm 2025, cơ quan thuế tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, áp dụng kê khai – nộp thuế điện tử toàn diện. Điều này giúp quy trình tính và nộp thuế trở nên minh bạch, thuận tiện và giảm thiểu sai sót.

---

1.5. Mức giảm trừ gia cảnh và các khoản giảm trừ hợp pháp (Cập nhật 2025)

Theo quy định hiện hành, vẫn áp dụng mức:

• Giảm trừ bản thân: 11.000.000 đồng/tháng (tương đương 132 triệu/năm).

• Giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc: 4.400.000 đồng/tháng.

Các khoản giảm trừ khác gồm bảo hiểm bắt buộc, quỹ hưu trí tự nguyện, từ thiện – nhân đạo – khuyến học.

👉 Đáng chú ý: Dự kiến từ năm 2025, Chính phủ sẽ điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) nhằm bảo đảm thu nhập thực tế của người dân và phản ánh đúng chi phí sinh hoạt trong điều kiện kinh tế mới.

🧾 Tranh chấp về bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) theo Luật Lao động 2019

2. Kê khai và quyết toán thuế thu nhập cá nhân theo quy định mới nhất năm 2025

Nếu phần 1 giúp bạn hiểu rõ nguyên tắc tính thuế, thì phần này sẽ hướng dẫn chi tiết cách kê khai và quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đúng quy định. Đây là bước quan trọng để người nộp thuế hoàn tất nghĩa vụ với Nhà nước, đồng thời bảo đảm quyền được hoàn thuế hoặc miễn giảm thuế hợp pháp.

---

2.1. Đối tượng phải kê khai, nộp thuế thu nhập cá nhân

Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân và Thông tư 111/2013/TT-BTC, đối tượng phải kê khai, nộp thuế gồm:

(1) Cá nhân cư trú

• Có thu nhập từ tiền lương, tiền công, hoặc hoạt động kinh doanh;

• Có tổng thu nhập tính thuế vượt mức giảm trừ gia cảnh:

  Từ 11 triệu đồng/tháng (hoặc 132 triệu đồng/năm) đối với bản thân, cộng thêm 4,4 triệu đồng/người phụ thuộc/tháng.

(2) Cá nhân không cư trú tại Việt Nam

• Có thu nhập phát sinh tại Việt Nam, không phân biệt nơi chi trả;

• Áp dụng thuế suất cố định 20% trên tổng thu nhập chịu thuế (không được giảm trừ).

(3) Doanh nghiệp, tổ chức chi trả thu nhập

• Có trách nhiệm khấu trừ thuế tại nguồn trước khi trả lương, đồng thời kê khai, nộp thuế thay người lao động đúng hạn.

---

2.2. Thời hạn kê khai và quyết toán thuế TNCN năm 2025

Căn cứ theo Điều 44 Luật Quản lý thuế 2019 và hướng dẫn của Tổng cục Thuế, thời hạn kê khai, quyết toán thuế được quy định như sau:

👉 Lưu ý quan trọng: Nếu thời hạn rơi vào ngày nghỉ lễ (như Giỗ Tổ, 30/4 hoặc 1/5), người nộp thuế được gia hạn đến ngày làm việc tiếp theo liền kề.

---

2.3. Hình thức và địa điểm kê khai thuế

Từ năm 2025, ngành Thuế triển khai hoàn toàn kê khai điện tử trên Cổng Dịch vụ Thuế điện tử của Tổng cục Thuế (https://thuedientu.gdt.gov.vn).

Người nộp thuế có thể kê khai bằng 3 hình thức:

1. Qua Cổng Dịch vụ Thuế điện tử: Dành cho cá nhân và tổ chức có mã số thuế.

2. Qua phần mềm hỗ trợ kê khai (HTKK): Tải trên trang Tổng cục Thuế, kết xuất XML để nộp online.

3. Kê khai trực tiếp tại Chi cục Thuế quản lý: Áp dụng cho cá nhân không có điều kiện kê khai điện tử.

Địa điểm nộp hồ sơ:

• Cá nhân làm việc cho 1 tổ chức: nộp tại cơ quan thuế quản lý đơn vị chi trả thu nhập.

• Cá nhân có thu nhập từ nhiều nơi: nộp tại cơ quan thuế nơi cư trú (thường trú hoặc tạm trú).

---

2.4. Hồ sơ kê khai và quyết toán thuế TNCN

Theo quy định tại Điều 7 Thông tư 80/2021/TT-BTC, hồ sơ kê khai, quyết toán thuế TNCN gồm:

• Tờ khai mẫu 02/QTT-TNCN (ban hành kèm theo Thông tư 80/2021/TT-BTC);

• Bản sao chứng từ khấu trừ thuế TNCN (nếu có);

• Giấy tờ chứng minh người phụ thuộc (bản đăng ký người phụ thuộc hoặc bản sao giấy khai sinh);

• Chứng từ nộp bảo hiểm, quỹ hưu trí, chứng từ từ thiện, khuyến học (nếu có);

• Giấy ủy quyền quyết toán (nếu cá nhân ủy quyền cho tổ chức chi trả thực hiện thay).

👉 Từ năm 2025, cơ quan thuế áp dụng mẫu kê khai điện tử mới – tự động cập nhật mã số thuế và thông tin người phụ thuộc, giúp người nộp thuế giảm thao tác thủ công và sai sót.

---

2.5. Nguyên tắc và trình tự thực hiện kê khai, nộp thuế

1. Xác định loại thu nhập và kỳ tính thuế.

2. Tính thu nhập chịu thuế – trừ giảm trừ hợp pháp – xác định thu nhập tính thuế.

3. Tính số thuế phải nộp theo biểu thuế suất lũy tiến từng phần.

4. Kê khai qua cổng điện tử hoặc phần mềm HTKK, nộp tờ khai trước thời hạn.

5. Nộp số tiền thuế còn thiếu (nếu có) qua ngân hàng hoặc ví điện tử kết nối với hệ thống thuế.

6. Lưu trữ toàn bộ chứng từ, hồ sơ trong ít nhất 10 năm, phục vụ kiểm tra khi cần.

---

2.6. Các lỗi thường gặp khi kê khai, quyết toán thuế TNCN

• Kê khai sai người phụ thuộc, dẫn đến tính sai mức giảm trừ.

• Không khớp thông tin mã số thuế cá nhân, làm hồ sơ bị trả lại.

• Khai trùng hoặc bỏ sót thu nhập từ nhiều nguồn (đặc biệt là lao động tự do, hợp đồng cộng tác viên).

• Không nộp đúng thời hạn → bị phạt theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP (phạt chậm nộp 0,03%/ngày trên số tiền thuế chậm).

• Không lưu chứng từ khấu trừ thuế gốc, khiến không thể yêu cầu hoàn thuế khi có dư.

---

2.7. Điểm mới trong kê khai và quyết toán thuế năm 2025

Năm 2025, Bộ Tài chính dự kiến ban hành Thông tư hướng dẫn mới với nhiều thay đổi tích cực:

• Hợp nhất kê khai thuế điện tử cho cả cá nhân và hộ kinh doanh;

• Tự động đối chiếu dữ liệu giữa cơ quan thuế – bảo hiểm – ngân hàng, giúp xác minh thu nhập chính xác;

• Cải tiến quy trình hoàn thuế điện tử, thời gian xử lý còn 05 ngày làm việc (thay vì 10–15 ngày như trước);

• Tăng mức phạt hành vi trốn thuế, khai gian thu nhập để răn đe vi phạm.

3. Những điểm mới và lưu ý quan trọng trong chính sách thuế thu nhập cá nhân năm 2025

Bước sang năm 2025, chính sách thuế thu nhập cá nhân (TNCN) tiếp tục được Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế hoàn thiện nhằm phù hợp với thực tiễn thu nhập, mức sống và xu hướng chuyển đổi số trong quản lý thuế. Các điểm mới trong quy định không chỉ tác động đến người lao động mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp, kế toán và tổ chức chi trả thu nhập. Dưới đây là những thay đổi đáng chú ý mà bạn cần nắm rõ.

---

3.1. Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh

Theo đề xuất sửa đổi Luật Thuế TNCN năm 2025, mức giảm trừ gia cảnh được điều chỉnh tăng để phù hợp với biến động giá cả và thu nhập bình quân đầu người. Cụ thể:

• Giảm trừ bản thân: tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên 12 triệu đồng/tháng;

• Giảm trừ người phụ thuộc: tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 5 triệu đồng/tháng.

👉 Việc điều chỉnh này giúp người nộp thuế giảm bớt gánh nặng tài chính, đồng thời thể hiện chính sách nhân văn, linh hoạt của Nhà nước trong bối cảnh kinh tế có nhiều biến động.

---

3.2. Cập nhật biểu thuế suất lũy tiến từng phần mới

Biểu thuế lũy tiến năm 2025 dự kiến có điều chỉnh nhẹ ở các bậc thu nhập, cụ thể:

Dự thảo quy định mới giữ nguyên mức thuế suất tối đa 35%, song có điều chỉnh ngưỡng thu nhập của từng bậc để phù hợp với mức giảm trừ gia cảnh mới, tránh tình trạng “đánh thuế chồng thuế” lên người thu nhập trung bình khá.

---

3.3. Áp dụng kê khai thuế điện tử toàn diện

Từ 2025, mọi cá nhân có mã số thuế đều được khuyến khích sử dụng cổng kê khai điện tử duy nhất tại địa chỉ https://thuedientu.gdt.gov.vn.

Các cải tiến mới gồm:

• Tự động đồng bộ dữ liệu thu nhập, bảo hiểm, và người phụ thuộc;

• Cập nhật trạng thái hoàn thuế, nộp thuế trực tuyến theo thời gian thực;

• Cho phép người nộp thuế ký điện tử bằng mã OTP hoặc chữ ký số cá nhân;

• Hỗ trợ kê khai từ điện thoại di động, thay vì chỉ trên máy tính như trước đây.

Việc chuyển sang mô hình “thuế số hóa toàn diện” giúp tiết kiệm thời gian, giảm sai sót, đồng thời tăng tính minh bạch trong quản lý thu nhập cá nhân.

---

3.4. Bổ sung quy định về thu nhập từ nền tảng số (Freelancer, Influencer, YouTuber)

Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất của năm 2025 là siết chặt quản lý thu nhập từ hoạt động trực tuyến.
Cụ thể, theo Thông tư 25/2025/TT-BTC (dự kiến ban hành), thu nhập từ các nguồn như:

• Quảng cáo trên YouTube, TikTok, Facebook;

• Hoa hồng từ sàn thương mại điện tử (Shopee, Lazada…);

• Thu nhập từ nền tảng freelancer quốc tế (Upwork, Fiverr…);
  đều phải kê khai thuế TNCN theo biểu thuế 10% trên tổng thu nhập, nếu không chứng minh được chi phí hợp lệ.

Điều này giúp cơ quan thuế kiểm soát nguồn thu nhập xuyên biên giới và tạo môi trường cạnh tranh công bằng giữa lao động truyền thống và lao động số.

---

3.5. Hoàn thuế nhanh hơn và minh bạch hơn

Theo hướng dẫn mới của Tổng cục Thuế năm 2025, hồ sơ hoàn thuế điện tử sẽ được xử lý trong 05 ngày làm việc, thay vì 10–15 ngày như trước đây.
Hệ thống thuế điện tử cho phép người nộp thuế:

• Tra cứu tình trạng xử lý hoàn thuế trực tuyến;

• Nhận thông báo qua SMS hoặc email khi hồ sơ được duyệt;

• Theo dõi lịch sử hoàn thuế qua tài khoản cá nhân.

Việc rút ngắn thời gian xử lý này giúp người nộp thuế chủ động tài chính hơn, đặc biệt đối với người làm công ăn lương có khoản thuế khấu trừ cao.

---

3.6. Siết chặt xử phạt hành vi vi phạm nghĩa vụ thuế

Nghị định 125/2020/NĐ-CP vẫn là căn cứ xử phạt chính, tuy nhiên năm 2025 dự kiến bổ sung mức xử phạt cao hơn đối với hành vi:

• Cố tình khai sai thu nhập, trốn thuế (phạt 1–3 lần số thuế trốn);

• Không đăng ký mã số thuế cá nhân;

• Không nộp hồ sơ quyết toán đúng hạn dù có thu nhập từ nhiều nguồn;

• Cung cấp thông tin giả để giảm thuế hoặc tăng số người phụ thuộc.

Ngoài ra, cá nhân vi phạm nhiều lần có thể bị tạm đình chỉ hoàn thuế hoặc bị truy thu bổ sung kèm lãi suất 0,03%/ngày.

⚖️ Tư vấn từ luật sư – Giải pháp an toàn cho nghĩa vụ thuế của bạn

Thực tế cho thấy, nhiều cá nhân và doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc xác định thu nhập chịu thuế, người phụ thuộc hoặc thủ tục hoàn thuế, dẫn đến sai sót không mong muốn. Do đó, việc nhờ luật sư tư vấn về thuế thu nhập cá nhân là lựa chọn thông minh, giúp bạn:

• Hiểu rõ nghĩa vụ và quyền lợi thuế theo quy định mới nhất;

• Tránh rủi ro vi phạm hành chính hoặc bị truy thu;

• Được hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ, kê khai và quyết toán thuế đúng hạn;

• Nhận tư vấn riêng biệt cho trường hợp có thu nhập từ nhiều nguồn, kinh doanh tự do, đầu tư hoặc thu nhập xuyên biên giới.

Nếu bạn đang cần hỗ trợ pháp lý chuyên sâu về thuế thu nhập cá nhân năm 2025, hãy liên hệ với Luật Tâm Đức để được đội ngũ luật sư thuế nhiều kinh nghiệm tư vấn chi tiết – bảo vệ quyền lợi hợp pháp và tối ưu nghĩa vụ thuế của bạn. 

Thông tin liên hệ:

Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, Phường Dĩ An, Thành phố Hồ Chí Minh.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
📘 Facebook: Luật sư Dân sự
🎵 TikTok: @luatsutuvantphcm
📍 Google Maps: Xem bản đồ