Mở đầu

Trong hành trình lao động và cống hiến, giai đoạn mang thai và sinh con là một cột mốc đặc biệt quan trọng trong cuộc đời của người phụ nữ. Đây không chỉ là khoảng thời gian cần sự quan tâm, chăm sóc về mặt sức khỏe mà còn là lúc người lao động cần sự bảo đảm về quyền lợi để yên tâm nghỉ ngơi, hồi phục và chăm sóc con nhỏ.

Nội dung trang

Nhận thức được điều đó, pháp luật Việt Nam – cụ thể là Bộ luật Lao động 2019 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành – đã quy định chi tiết và rõ ràng về chế độ nghỉ thai sản cho cả lao động nữ và lao động nam có vợ sinh con. Chế độ nghỉ thai sản được xem là một trong những chính sách an sinh xã hội mang tính nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với người lao động.

Vậy, nghỉ thai sản theo luật mới hiện nay được quy định như thế nào? Lao động nữ được nghỉ bao lâu, lao động nam được nghỉ bao nhiêu ngày khi vợ sinh con? Mức trợ cấp được tính ra sao và cần làm thủ tục gì để nhận? Tất cả sẽ được giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây, giúp bạn có cái nhìn đầy đủ và chủ động bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Nghỉ thai sản theo luật mới 2025: Thời gian nghỉ, chế độ hưởng và thủ tục nhận

1. Thời gian nghỉ thai sản theo quy định mới

1.1. Thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ

Theo Điều 139 Bộ luật Lao động 2019, lao động nữ khi sinh con được nghỉ trước và sau sinh với tổng thời gian là 06 tháng. Đây là khoảng thời gian tối thiểu mà pháp luật bắt buộc nhằm đảm bảo người mẹ có đủ điều kiện phục hồi sức khỏe cũng như chăm sóc trẻ sơ sinh.

Một số điểm cần lưu ý:

Thời gian nghỉ trước sinh tối đa 02 tháng. Người mẹ có thể linh hoạt lựa chọn nghỉ 01 tháng, 02 tháng hoặc không nghỉ trước khi sinh, nhưng tổng thời gian nghỉ thai sản vẫn là 06 tháng.
Trường hợp sinh đôi trở lên: từ con thứ hai trở đi, người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng cho mỗi con.

👉 Điểm mới này nhằm tạo sự công bằng và bảo vệ sức khỏe của người mẹ khi phải chăm sóc nhiều trẻ sơ sinh cùng lúc.

1.2. Thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nam

Không chỉ lao động nữ, pháp luật còn quy định chế độ nghỉ thai sản dành cho lao động nam khi vợ sinh con. Đây là một chính sách tiến bộ, ghi nhận vai trò của người cha trong việc đồng hành, chăm sóc vợ và con trong giai đoạn sau sinh.

Cụ thể, theo Điều 34 Luật Bảo hiểm xã hội 2014:

Nghỉ 05 ngày làm việc khi vợ sinh thường.
Nghỉ 07 ngày làm việc nếu vợ sinh phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi.
Nghỉ 10 ngày làm việc khi vợ sinh đôi; từ sinh ba trở lên, cứ thêm 01 con thì được nghỉ thêm 03 ngày.
Nghỉ 14 ngày làm việc khi vợ sinh đôi mà phải phẫu thuật.

Quy định này giúp người cha có thêm thời gian hỗ trợ gia đình, đồng thời giảm gánh nặng cho người mẹ trong những ngày đầu chăm sóc con nhỏ.

1.3. Thời gian nghỉ thai sản trong trường hợp đặc biệt

Pháp luật cũng có những quy định mở rộng cho các trường hợp đặc biệt:

Nếu người mẹ không may tử vong sau khi sinh con, người cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng sẽ được hưởng phần thời gian nghỉ thai sản còn lại của người mẹ.
Nếu người mẹ tham gia BHXH nhưng chưa đủ điều kiện để hưởng chế độ nghỉ thai sản, người cha vẫn có thể nhận trợ cấp một lần cho con.
Trường hợp lao động nữ sinh con nhưng sức khỏe yếu, có chỉ định dưỡng thai từ cơ sở y tế, có thể được nghỉ thêm tối đa 05 tháng để đảm bảo hồi phục.

1.4. Ý nghĩa của việc quy định thời gian nghỉ thai sản

Quy định về thời gian nghỉ thai sản không chỉ là quyền lợi mà còn là nghĩa vụ pháp lý của doanh nghiệp khi sử dụng lao động. Doanh nghiệp phải tôn trọng và thực hiện đúng, không được cắt giảm lương, chấm dứt hợp đồng hay gây áp lực buộc người lao động quay lại sớm hơn quy định.

Chế độ này mang lại lợi ích kép:

Đối với người lao động: đảm bảo sức khỏe, an toàn, tâm lý ổn định và điều kiện chăm sóc con tốt nhất.
Đối với xã hội: nâng cao chất lượng dân số, bảo đảm nguồn nhân lực khỏe mạnh, giảm áp lực y tế và chi phí xã hội trong tương lai.

👉 Như vậy, thời gian nghỉ thai sản theo luật mới đã được quy định khá chi tiết, áp dụng cho cả lao động nữ và nam. Sau khi hiểu rõ về thời gian nghỉ, người lao động cũng cần nắm vững chế độ hưởng khi nghỉ thai sản để đảm bảo quyền lợi tài chính trong giai đoạn quan trọng này.

Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái luật và cách yêu cầu công ty bồi thường [2025]

2. Chế độ hưởng khi nghỉ thai sản

Sau khi nắm được thời gian nghỉ thai sản theo quy định mới, vấn đề tiếp theo mà người lao động quan tâm nhiều nhất chính là mức hưởng và quyền lợi tài chính. Đây là phần quan trọng, bởi nó quyết định trực tiếp đến thu nhập trong thời gian không đi làm. Pháp luật hiện hành quy định khá rõ ràng về cách tính tiền thai sản, trợ cấp một lần khi sinh con cũng như chế độ dưỡng sức sau sinh.

2.1. Mức hưởng chế độ thai sản hàng tháng

Theo Điều 39 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, mức hưởng thai sản được tính bằng 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 06 tháng liền kề trước khi nghỉ sinh.

Nếu người lao động đóng BHXH chưa đủ 06 tháng → thì tính bình quân tiền lương của các tháng đã đóng.
Thời gian hưởng = toàn bộ thời gian nghỉ thai sản theo quy định (06 tháng, hoặc 07–08 tháng nếu sinh đôi, sinh ba).

👉 Công thức tính:

Mức hưởng thai sản = (Bình quân tiền lương đóng BHXH 6 tháng trước khi nghỉ) × Số tháng nghỉ thai sản

Điều này có nghĩa, trong suốt thời gian nghỉ sinh, người lao động không nhận lương từ công ty mà chỉ nhận trợ cấp khi nghỉ thai sản do cơ quan BHXH chi trả.

2.2. Trợ cấp một lần khi sinh con

Bên cạnh mức hưởng hàng tháng, lao động nữ còn được nhận trợ cấp một lần cho mỗi con sinh ra.

Mức trợ cấp: bằng 2 lần mức lương cơ sở tại thời điểm sinh con.
Mức lương cơ sở hiện hành (từ 01/7/2024) là 2.340.000 đồng/tháng.
Như vậy, trợ cấp một lần cho mỗi con = 2 × 2.340.000 = 4.680.000 đồng.

👉 Một số trường hợp đặc biệt:

Nếu chỉ có cha tham gia BHXH, mẹ không tham gia → cha vẫn được hưởng trợ cấp một lần.
Nếu cả cha và mẹ đều tham gia BHXH → chỉ một người được nhận khoản trợ cấp này.

2.3. Chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản

Không ít trường hợp sau khi hết 06 tháng nghỉ sinh, sức khỏe của người lao động vẫn chưa hồi phục hoàn toàn. Để đảm bảo quyền lợi, pháp luật quy định chế độ dưỡng sức sau sinh:

Điều kiện: Trong vòng 30 ngày đầu trở lại làm việc mà sức khỏe chưa phục hồi, người lao động có thể nghỉ thêm từ 05 – 10 ngày để dưỡng sức.
Thời gian cụ thể:
- Nghỉ tối đa 10 ngày nếu sinh một lần từ 02 con trở lên.
- Nghỉ tối đa 07 ngày nếu sinh con phải phẫu thuật.
- Nghỉ tối đa 05 ngày đối với các trường hợp còn lại.
Mức hưởng: Mỗi ngày nghỉ được hưởng 30% mức lương cơ sở.
- Với mức lương cơ sở hiện hành (2.340.000 đồng), mỗi ngày = 702.000 đồng.

2.4. Ý nghĩa của các chế độ tài chính này

Những quy định về mức hưởng khi nghỉ thai sản không chỉ đảm bảo người lao động có thu nhập ổn định trong thời gian nghỉ sinh mà còn thể hiện tính nhân văn sâu sắc:

Giúp người mẹ toàn tâm toàn ý chăm sóc trẻ sơ sinh mà không quá lo lắng về tài chính.
Khuyến khích cả người cha tham gia vào quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc con.
Góp phần bảo vệ sức khỏe bà mẹ, trẻ em và ổn định nguồn nhân lực lâu dài cho xã hội.

👉 Như vậy, có thể thấy rằng chế độ hưởng thai sản theo luật mới bao gồm 3 phần chính: mức hưởng hàng tháng, trợ cấp một lần và chế độ dưỡng sức sau sinh. Người lao động cần nắm vững công thức tính và mức hưởng để chủ động trong tài chính.

Ở phần tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu về điều kiện để được hưởng chế độ khi nghỉ thai sản – một yếu tố quan trọng, quyết định trực tiếp đến việc bạn có đủ quyền lợi hay không.

3. Điều kiện để được hưởng chế độ thai sản

Không phải mọi lao động nữ hoặc lao động nam khi sinh con đều tự động được hưởng chế độ thai sản. Pháp luật quy định rõ ràng những điều kiện cụ thể để bảo đảm sự công bằng, minh bạch trong hệ thống an sinh xã hội.

3.1. Điều kiện đối với lao động nữ sinh con

Theo Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, để được hưởng chế độ thai sản, lao động nữ cần đáp ứng một trong các điều kiện sau:

Đóng BHXH đủ từ 06 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi.
Trường hợp đặc biệt: Nếu lao động nữ phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở y tế, thì chỉ cần đóng BHXH từ 03 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con.

3.2. Điều kiện đối với lao động nam có vợ sinh con

Khác với lao động nữ, lao động nam chỉ cần đang tham gia BHXH tại thời điểm vợ sinh con là đã đủ điều kiện để được hưởng chế độ thai sản.

👉 Ví dụ: Anh C tham gia BHXH liên tục 2 năm, đến tháng 10/2025 vợ sinh con → anh C đủ điều kiện nghỉ thai sản theo quy định và hưởng trợ cấp.

3.3. Điều kiện đối với người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi

Pháp luật cũng bảo vệ quyền lợi của người nhận nuôi con nuôi nhỏ tuổi. Điều kiện hưởng chế độ thai sản trong trường hợp này là:

Người nhận nuôi con nuôi phải tham gia BHXH.
Con nuôi phải dưới 06 tháng tuổi tại thời điểm nhận nuôi.

Người nhận nuôi sẽ được nghỉ và hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.

3.4. Một số trường hợp đặc biệt khác

Ngoài những điều kiện trên, Luật còn quy định thêm một số trường hợp đặc biệt nhằm bảo vệ quyền lợi tối đa cho người lao động:

Trường hợp lao động nữ sinh con nhưng không còn sống sau khi sinh: người cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng con được hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.
Trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH, mẹ không tham gia: người cha sẽ được hưởng trợ cấp một lần bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con.
Người mang thai hộ và người nhờ mang thai hộ:
- Người mang thai hộ được hưởng chế độ thai sản cho đến khi giao con.
- Người nhờ mang thai hộ được hưởng chế độ thai sản từ thời điểm nhận con đến khi con đủ 06 tháng tuổi.

3.5. Lưu ý quan trọng về điều kiện hưởng

Thời gian nghỉ việc do ốm đau, tai nạn lao động, nghỉ không lương không được tính vào thời gian đóng BHXH. Vì vậy, nếu trong 12 tháng trước khi sinh, người lao động có thời gian nghỉ dài không đóng BHXH thì cần tính toán kỹ để đảm bảo đủ điều kiện.
Nếu người lao động đã chấm dứt hợp đồng lao động nhưng vẫn đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH như quy định, thì vẫn được hưởng chế độ thai sản từ cơ quan BHXH.

Người lao động cần làm gì khi bị công ty nợ lương, chậm lương?

4. Thủ tục nhận chế độ thai sản

4.1. Hồ sơ hưởng chế độ thai sản

Bản sao giấy khai sinh hoặc giấy chứng sinh của con.
Giấy ra viện (trong trường hợp sinh mổ hoặc cần nghỉ dưỡng sức).
Mẫu đề nghị hưởng chế độ thai sản (do cơ quan BHXH cung cấp).
Sổ BHXH (nếu làm thủ tục chốt sổ).

4.2. Quy trình nộp hồ sơ

Người lao động nộp hồ sơ cho doanh nghiệp nơi làm việc.
Doanh nghiệp tập hợp và gửi hồ sơ lên cơ quan BHXH trong vòng 10 ngày làm việc.
Cơ quan BHXH giải quyết và chi trả chế độ trong vòng 06 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ.

4.3. Hình thức nhận tiền trợ cấp

Nhận qua tài khoản ngân hàng cá nhân.
Hoặc nhận trực tiếp tại cơ quan BHXH (theo đăng ký).

Kết luận

Chế độ nghỉ thai sản theo luật mới là một chính sách nhân văn, bảo đảm quyền lợi cho cả lao động nữ và nam. Hiểu rõ thời gian nghỉ, mức hưởng, điều kiện và thủ tục sẽ giúp người lao động chủ động hơn trong việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

👉 Nếu bạn cần tư vấn chi tiết hoặc hỗ trợ làm hồ sơ hưởng thai sản, hãy liên hệ luật sư chuyên về lao động – BHXH để được giải đáp nhanh chóng và chính xác nhất.

Thông tin liên hệ:

Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, Phường Dĩ An, Thành phố Hồ Chí Minh.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
📘 Facebook: Luật sư Dân sự
🎵 TikTok: @luatsutuvantphcm
📍 Google Maps: Xem bản đồ
🕐 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)

DỊCH VỤ LUẬT SƯ, LUẬT SƯ LAO ĐỘNG

Nghỉ thai sản theo luật mới 2025: Thời gian nghỉ, chế độ hưởng và thủ tục nhận