Ly hôn đơn phương cần chuẩn bị gì? 6 điều cần biết để tránh bị trả hồ sơ

Ly hôn đơn phương là lựa chọn của nhiều người khi hôn nhân rơi vào bế tắc nhưng không nhận được sự đồng thuận từ phía vợ hoặc chồng. Tuy nhiên, khác với ly hôn thuận tình – khi cả hai cùng đồng ý ly hôn – thì ly hôn đơn phương thường phức tạp hơn, đòi hỏi người khởi kiện phải chuẩn bị kỹ càng về giấy tờ, chứng cứ và kiến thức pháp lý để tránh bị Tòa bác đơn hoặc kéo dài thời gian giải quyết.

Nội dung trang

Thực tế cho thấy, không ít trường hợp người dân tự nộp đơn ly hôn đơn phương nhưng bị Tòa trả lại vì không xác định được nơi cư trú của vợ/chồng, không chứng minh được mâu thuẫn vợ chồng trầm trọng, hoặc trình bày sai nội dung trong đơn. Điều này không chỉ làm mất thời gian mà còn khiến quá trình ly hôn trở nên căng thẳng, rối rắm hơn rất nhiều.

Vậy cụ thể, khi ly hôn đơn phương cần chuẩn bị những gì? Làm sao để chứng minh đủ điều kiện được Tòa chấp nhận giải quyết? Có cần luật sư hỗ trợ hay không? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ 6 điều quan trọng nhất cần chuẩn bị khi ly hôn đơn phương – để bạn có thể chủ động xử lý mọi tình huống, bảo vệ tốt nhất quyền lợi của mình và con cái.

1. Hồ sơ ly hôn đơn phương cần những gì? Chuẩn bị đúng ngay từ đầu

Một trong những bước quan trọng đầu tiên khi thực hiện thủ tục ly hôn đơn phương là chuẩn bị đầy đủ và đúng quy định các loại giấy tờ cần thiết. Việc thiếu sót hoặc không đúng mẫu có thể khiến Tòa án từ chối thụ lý hoặc yêu cầu bổ sung, gây mất thời gian và làm gián đoạn quá trình giải quyết.

Hồ sơ ly hôn đơn phương bao gồm:

Đơn khởi kiện ly hôn đơn phương: Bạn cần điền đầy đủ thông tin cá nhân của hai vợ chồng, nội dung yêu cầu ly hôn, đề xuất về việc nuôi con, chia tài sản… Đơn có thể viết tay hoặc đánh máy theo mẫu của Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (bản chính): Nếu bản chính bị mất, cần xin trích lục tại UBND nơi đăng ký kết hôn.
Bản sao có công chứng/ chứng thực CMND/CCCD và sổ hộ khẩu của cả hai vợ chồng.
Giấy khai sinh của con chung (nếu có).
Tài liệu chứng minh tài sản chung, nợ chung: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sổ tiết kiệm, hợp đồng vay nợ, đăng ký xe, hóa đơn mua sắm tài sản…
Tài liệu xác minh nơi cư trú, làm việc của người bị đơn (người còn lại trong quan hệ hôn nhân).

👉 Lưu ý: Tòa án chỉ thụ lý khi bạn nộp đủ giấy tờ và hồ sơ hợp lệ. Do đó, hãy kiểm tra kỹ trước khi nộp hoặc nên tham khảo ý kiến luật sư để tránh sai sót.

Ngoài ra, bạn cần nộp kèm biên lai nộp tạm ứng án phí (sau khi Tòa thông báo), vì đây là yêu cầu bắt buộc để Tòa chính thức thụ lý vụ án.

Ly hôn đơn phương cần chuẩn bị gì? 6 điều cần biết để tránh bị trả hồ sơ

2. Cần chứng minh mâu thuẫn vợ chồng đã đến mức trầm trọng

Một trong những yêu cầu bắt buộc khi Tòa án xem xét đơn ly hôn đơn phương là người yêu cầu ly hôn đơn phương phải chứng minh được hôn nhân đang ở tình trạng trầm trọng, không thể tiếp tục, và mục đích hôn nhân không còn.

Việc chứng minh mâu thuẫn không chỉ đơn thuần là nói “chúng tôi không hạnh phúc” hay “không hợp nhau”, mà cần có căn cứ cụ thể, thực tế, thể hiện rằng đời sống vợ chồng không còn khả năng hàn gắn. Một số dấu hiệu được Tòa xem là mâu thuẫn trầm trọng bao gồm:

✅ Vợ hoặc chồng ngoại tình, có hành vi thiếu chung thủy

Nếu bạn có bằng chứng về việc người kia có quan hệ ngoài luồng (ảnh chụp, tin nhắn, đoạn ghi âm, clip…), đây là một trong những lý do phổ biến khiến Tòa chấp nhận ly hôn đơn phương.

✅ Bạo hành gia đình hoặc xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm

Biên bản công an, bệnh án, lời khai nhân chứng… là những tài liệu quan trọng nếu bạn bị đánh đập, chửi bới, đe dọa thường xuyên.

✅ Bỏ mặc gia đình, không thực hiện nghĩa vụ vợ chồng

Người kia bỏ nhà đi lâu ngày, không nuôi con, không đóng góp tài chính… thì bạn cần trình bày rõ thời gian, hành vi, có xác nhận của địa phương hoặc người thân để củng cố lập luận.

✅ Không còn tình cảm, sống ly thân kéo dài

Sống chung nhà nhưng “không còn là vợ chồng”, không còn nói chuyện, quan tâm nhau, không có sinh hoạt vợ chồng… cũng là yếu tố được xem xét.

👉 Tòa án sẽ không tuyên ly hôn nếu không thấy bằng chứng cụ thể về mâu thuẫn trầm trọng. Vì vậy, nếu bạn là người chủ động ly hôn, hãy chuẩn bị đầy đủ tài liệu, chứng cứ hỗ trợ.

Ly hôn khi chồng hoặc vợ ở nước ngoài mới nhất 2025

3. Xác định đúng nơi cư trú của vợ/chồng để tránh bị Tòa trả hồ sơ

Khi nộp đơn ly hôn đơn phương, một trong những điều kiện bắt buộc là phải cung cấp được địa chỉ cư trú hoặc nơi làm việc hiện tại của người bị đơn (người còn lại trong quan hệ hôn nhân). Việc không xác định được nơi cư trú rõ ràng có thể khiến Tòa án từ chối thụ lý hồ sơ hoặc đình chỉ giải quyết sau khi đã tiếp nhận.

📌 Vì sao xác định nơi cư trú quan trọng?

Theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, Tòa án chỉ có thẩm quyền giải quyết vụ án nếu xác định được nơi cư trú hoặc làm việc rõ ràng của người bị kiện (trong trường hợp này là vợ hoặc chồng bạn). Đây là cơ sở để Tòa gửi giấy triệu tập, thông báo thụ lý và tiến hành hòa giải.

Nếu không tìm được địa chỉ, Tòa không thể tổ chức đối chất, hòa giải hoặc xét xử đúng quy trình, từ đó vụ án có thể bị đình chỉ.

✅ Những cách xác minh nơi cư trú:

Tra cứu sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú nếu bạn còn giữ bản sao, hoặc xin trích lục tại công an khu vực.
Liên hệ cơ quan công an cấp xã/phường nơi người đó từng cư trú để xin xác nhận hiện trạng (đã đi đâu, chuyển khẩu, còn sống chung hay không).
Thông qua cơ quan nơi người đó đang làm việc để xác định thông tin liên lạc, địa chỉ nhận văn bản.
Lấy lời khai của người thân, hàng xóm, hoặc trích xuất thông tin từ các tài liệu có liên quan như hợp đồng lao động, hóa đơn điện nước, giấy tờ ngân hàng…
Trong trường hợp không thể xác minh được địa chỉ cụ thể, bạn có thể làm đơn đề nghị Tòa án xác minh qua chính quyền địa phương hoặc xin xét xử vắng mặt nếu có đầy đủ lý do chính đáng.

👉 Lưu ý: Nếu người kia cố tình trốn tránh, việc cung cấp được địa chỉ tạm trú, thường trú hay chỗ làm đều có thể là căn cứ để Tòa triệu tập hợp lệ.

4. Chuẩn bị phương án giành quyền nuôi con và nghĩa vụ cấp dưỡng

Trong vụ ly hôn đơn phương, quyền nuôi con luôn là vấn đề gây tranh chấp gay gắt nhất, đặc biệt khi hai bên đều muốn giành quyền nuôi. Vì vậy, nếu bạn là người đứng đơn ly hôn và mong muốn được nuôi con, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng phương án và tài liệu chứng minh mình đủ điều kiện đảm bảo quyền lợi cho con.

✅ Về nguyên tắc:

– Nếu con dưới 36 tháng tuổi: Người mẹ thường được ưu tiên nuôi, trừ khi chứng minh được người mẹ không đủ điều kiện nuôi dưỡng.
– Nếu con từ đủ 7 tuổi trở lên: Tòa sẽ tham khảo nguyện vọng của con.
– Trong các trường hợp còn lại: Tòa sẽ xem xét toàn diện các yếu tố như điều kiện kinh tế, thời gian chăm sóc, sức khỏe, đạo đức, môi trường sống…

✅ Những gì bạn cần chuẩn bị để giành quyền nuôi con:

Chứng minh thu nhập ổn định: Cung cấp bảng lương, hợp đồng lao động, sao kê ngân hàng, hợp đồng kinh doanh… để thể hiện bạn đủ khả năng nuôi dưỡng.
Chứng minh điều kiện sống phù hợp: Có nhà ở ổn định, môi trường an toàn, lành mạnh cho sự phát triển của trẻ nhỏ (giấy tờ nhà đất, hình ảnh nơi ở, đơn xác nhận của địa phương…).
Chứng minh khả năng chăm sóc và đạo đức tốt: Bạn nên thu thập lời khai từ người thân, hàng xóm hoặc có xác nhận của cơ quan, tổ chức nơi công tác.
Tài liệu thể hiện sự gắn bó giữa bạn và con: Hình ảnh, thư tay, tin nhắn, thông tin học tập, y tế… chứng minh bạn thường xuyên chăm sóc, dạy dỗ con.

✅ Nghĩa vụ cấp dưỡng:

Người không trực tiếp nuôi con có trách nhiệm cấp dưỡng cho con đến khi con đủ 18 tuổi, trừ khi con đã tự lao động được hoặc có lý do đặc biệt khác. Mức cấp dưỡng có thể do các bên thỏa thuận hoặc Tòa quyết định dựa trên thu nhập, khả năng tài chính và nhu cầu thiết yếu của trẻ.

👉 Lưu ý: Nếu bạn không yêu cầu cấp dưỡng, cần ghi rõ trong đơn. Nếu yêu cầu, hãy nêu rõ mức đề nghị, phương thức (hàng tháng, quý, năm…), để Tòa có căn cứ xem xét.

Nghĩa vụ cấp dưỡng là gì? Quy định pháp luật và trách nhiệm thực hiện 2025

5. Xác định rõ tài sản chung – tài sản riêng trước khi ly hôn đơn phương

Một trong những nội dung quan trọng khi ly hôn đơn phương là yêu cầu Tòa án chia tài sản. Tuy nhiên, để Tòa xem xét đúng quyền lợi, bạn cần chuẩn bị đầy đủ chứng cứ chứng minh đâu là tài sản chung, đâu là tài sản riêng – và đề xuất phương án phân chia cụ thể.

🔍 Tài sản chung là gì?

Theo Luật Hôn nhân và Gia đình, tài sản chung của vợ chồng bao gồm:

Tài sản do hai vợ chồng cùng tạo lập trong thời kỳ hôn nhân: lương, thưởng, lợi nhuận kinh doanh, tài sản mua sắm chung…
Tài sản được tặng cho, thừa kế chung.
Tài sản đứng tên một người nhưng có căn cứ là được hình thành trong thời kỳ hôn nhân.

🔍 Tài sản riêng gồm:

Tài sản có trước hôn nhân.
Tài sản được tặng riêng, thừa kế riêng.
Tài sản phục vụ nhu cầu cá nhân, hoặc tài sản được chia riêng trong thời kỳ hôn nhân theo thỏa thuận.

👉 Lưu ý: Nếu có thỏa thuận phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân hoặc hợp đồng hôn nhân, cần đính kèm để làm căn cứ.

✅ Hồ sơ, tài liệu cần chuẩn bị:

Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản: Sổ đỏ, giấy đăng ký xe, sổ tiết kiệm, hợp đồng góp vốn, giấy phép kinh doanh…
Giấy tờ liên quan đến thời điểm tạo lập tài sản: Hóa đơn mua bán, hợp đồng giao dịch, thời gian mở tài khoản…
Chứng cứ về nguồn gốc tài sản: Bằng chứng tài sản có trước hôn nhân, thư tặng cho riêng, di chúc, khai nhận di sản thừa kế…
Xác định giá trị tài sản: Nếu không thể thỏa thuận, bạn có thể yêu cầu Tòa định giá, hoặc nhờ đơn vị thẩm định độc lập hỗ trợ.

📌 Đề xuất phương án phân chia:

Tòa án thường chia tài sản theo nguyên tắc “công bằng, có tính đến công sức, hoàn cảnh mỗi bên, lỗi trong quan hệ hôn nhân”. Vì vậy, bạn nên nêu rõ trong đơn ly hôn: bạn yêu cầu chia như thế nào, lý do và căn cứ ra sao.

6. Án phí, thời gian giải quyết và các lưu ý quan trọng khi ly hôn đơn phương

Ngoài việc chuẩn bị hồ sơ, chứng cứ và đề xuất quyền lợi, người khởi kiện ly hôn đơn phương cũng cần quan tâm đến án phí, thời gian giải quyết và những rủi ro thường gặp để chủ động hơn trong quá trình làm việc với Tòa.

💰 Án phí ly hôn đơn phương

Theo quy định tại Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14:

Án phí sơ thẩm trong vụ ly hôn không có tranh chấp về tài sản là 300.000 đồng.
Nếu có yêu cầu chia tài sản, án phí sẽ được tính theo tỷ lệ giá trị tài sản tranh chấp, cụ thể:
- Dưới 6 triệu đồng: 300.000 đồng.
- Từ 6 triệu – 400 triệu đồng: 5% giá trị tranh chấp.
- Trên 400 triệu đến 2 tỷ đồng: 20 triệu + 4% phần vượt.
- Trên 2 tỷ đến 4 tỷ: 80 triệu + 3% phần vượt…

➡️ Người khởi kiện ban đầu tạm ứng án phí, sau đó Tòa sẽ xem xét bên nào chịu án phí cuối cùng dựa trên kết quả xét xử.

⏳ Thời gian giải quyết ly hôn đơn phương

Thông thường, thời gian giải quyết một vụ ly hôn đơn phương kéo dài:

2–4 tháng nếu hồ sơ đầy đủ, bị đơn hợp tác.
6 tháng – 1 năm hoặc hơn nếu bị đơn cố tình vắng mặt, không hợp tác, cần xác minh nơi cư trú, giám định con cái, định giá tài sản…

Việc ly hôn đơn phương càng phức tạp khi có tranh chấp về con, tài sản hoặc người bị kiện cố tình “né tránh”, không có mặt theo giấy triệu tập.

⚠️ Một số lưu ý quan trọng khác

Xác định đúng nơi nộp đơn ly hôn: Tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc (trừ một số trường hợp đặc biệt).
Nắm rõ quy trình: Chuẩn bị hồ sơ → Nộp đơn → Nhận thông báo thụ lý → Hòa giải → Xét xử.
Giữ bình tĩnh, chuẩn bị kỹ mọi tài liệu, tránh cảm tính trong quá trình trình bày.
Nếu hồ sơ bị trả lại, cần đọc kỹ lý do để bổ sung chính xác.
Luật sư tư vấn hoặc đại diện sẽ giúp hồ sơ bạn đầy đủ, tranh luận hiệu quả, đặc biệt khi tranh chấp phức tạp.

✅ Kết luận

Ly hôn đơn phương không chỉ là việc nộp một tờ đơn rồi đợi Tòa giải quyết. Bạn cần chuẩn bị kỹ về giấy tờ, chứng cứ, địa chỉ người bị đơn và định hướng rõ yêu cầu về con cái, tài sản. Nếu không có sự chuẩn bị bài bản, việc ly hôn có thể bị kéo dài hàng tháng, thậm chí cả năm.

Nếu bạn đang gặp khó khăn khi chuẩn bị hồ sơ hoặc bị Tòa từ chối thụ lý, hãy liên hệ luật sư chuyên về hôn nhân gia đình để được hỗ trợ kịp thời và hiệu quả.

Thông tin liên hệ:

Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Bình Dương
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, Phường Dĩ An,Thành phố Hồ Chí Minh.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
📘 Facebook: Luật sư Dân sự
🎵 TikTok: @luatsutuvantphcm
📍 Google Maps: Xem bản đồ
🕐 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)

DỊCH VỤ LUẬT SƯ, LUẬT SƯ HÔN NHÂN

Ly hôn đơn phương cần chuẩn bị gì? 6 điều cần biết để tránh bị trả hồ sơ