Hợp đồng không có công chứng có hiệu lực không?

Trong thực tế, nhiều người dân ký hợp đồng chuyển nhượng, cho thuê, cho mượn… nhưng không mang đi công chứng vì cho rằng không cần thiết. Vậy hợp đồng không có công chứng thì có giá trị pháp lý không? Có được tòa án công nhận nếu xảy ra tranh chấp?

1. Có phải mọi hợp đồng đều cần công chứng?

Không. Không phải hợp đồng nào cũng bắt buộc phải công chứng. Pháp luật quy định chỉ một số loại hợp đồng nhất định mới cần công chứng hoặc chứng thực thì mới có hiệu lực, ví dụ:

• Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất

• Hợp đồng tặng cho nhà, đất

• Hợp đồng thế chấp tài sản là bất động sản

• Hợp đồng ủy quyền liên quan đến bất động sản

👉 Các hợp đồng khác như hợp đồng lao động, hợp đồng mua bán hàng hóa, hợp đồng thuê xe,… không bắt buộc công chứng trừ khi hai bên có thỏa thuận.

Tại Điều 119 Bộ luật dân sự 2015 quy định hình thức giao dịch dân sự như sau:

1. Giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể.

Giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản.

2. Trường hợp luật quy định giao dịch dân sự phải được thể hiện bằng văn bản có công chứng, chứng thực, đăng ký thì phải tuân theo quy định đó.

Theo Điều 117 Bộ luật dân sự 2015 quy định điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự như sau:

1. Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

b) Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

c) Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

2. Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.

Căn cứ Điều 401 Bộ luật dân sự 2015 quy định hiệu lực của hợp đồng như sau:

1. Hợp đồng được giao kết hợp pháp có hiệu lực từ thời điểm giao kết, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật liên quan có quy định khác.

2. Từ thời điểm hợp đồng có hiệu lực, các bên phải thực hiện quyền và nghĩa vụ đối với nhau theo cam kết. Hợp đồng chỉ có thể bị sửa đổi hoặc hủy bỏ theo thỏa thuận của các bên hoặc theo quy định của pháp luật.

Như vậy, theo quy định trên thì ta có thể thấy hợp đồng dân sự có thể được giao kết dưới hình thức lời nói, văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể khi pháp luật không quy định cụ thể. Trong trường hợp pháp luật có quy định hợp đồng phải được thể hiện bằng văn bản có công chứng, chứng thực, đăng ký thì phải tuân theo quy định đó.

Ký hợp đồng nhưng không thực hiện có bị phạt không?

---

2. Hợp đồng không có công chứng có hiệu lực không?

Tùy vào loại hợp đồng, việc hợp đồng không có công chứng có thể dẫn đến:

• Hợp đồng không có công chứng không có hiệu lực pháp lý, nếu pháp luật bắt buộc phải công chứng

• Hợp đồng không có công chứng vẫn có hiệu lực, nếu pháp luật không yêu cầu công chứng và các bên ký kết tự nguyện, đúng thẩm quyền, đủ năng lực dân sự

📌 Ví dụ: Hợp đồng mua bán nhà đất nếu không công chứng thì vô hiệu. Nhưng hợp đồng thuê nhà dưới 6 tháng không bắt buộc công chứng nên vẫn có hiệu lực nếu đủ chữ ký, nội dung rõ ràng.

---

3. Tranh chấp hợp đồng không có công chứng thì được tòa giải quyết không?

Có. Nếu hợp đồng không thuộc loại bắt buộc công chứng, thì dù không công chứng vẫn có thể là căn cứ giải quyết tranh chấp. Bên khởi kiện phải chứng minh hợp đồng được ký kết hợp pháp, tự nguyện, không bị ép buộc khi hợp đồng không có công chứng .

---

❓ Hỏi – Đáp về hợp đồng không có công chứng

📌 Hỏi 1: Mua bán đất bằng giấy tay có công nhận không?

👉 Trả lời: Nếu hợp đồng mua bán đất không công chứng theo quy định thì được xem là vô hiệu, trừ khi việc mua bán đã thực hiện từ trước thời điểm luật yêu cầu công chứng và đã giao nhận đầy đủ.

---

📌 Hỏi 2: Thuê nhà có bắt buộc phải công chứng không?

👉 Trả lời: Hợp đồng thuê nhà dưới 6 tháng không bắt buộc công chứng. Trên 6 tháng thì tùy theo thỏa thuận, nhưng để đảm bảo pháp lý, nên công chứng.

---

📌 Hỏi 3: Có thể công chứng hợp đồng sau khi đã ký không?

👉 Trả lời: Không. Công chứng là việc chứng thực vào thời điểm ký kết. Nếu đã ký rồi thì không thể “xin công chứng lại”. Trường hợp này cần lập lại hợp đồng mới và mang đi công chứng.

Những điều khoản không thể thiếu trong hợp đồng

---

Thông tin liên hệ:

Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Bình Dương
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, phường Tân Đông Hiệp, thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
🕒 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)