Mở đầu: Bị công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật – Làm sao để đòi lại công bằng?

Trong môi trường làm việc hiện đại, việc công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động không phải là điều hiếm gặp. Tuy nhiên, không phải lúc nào hành động này cũng hợp pháp. Thực tế cho thấy, rất nhiều trường hợp người lao động bị buộc nghỉ việc mà không có lý do chính đáng, không được báo trước đúng hạn, hoặc không được chi trả quyền lợi hợp lý theo quy định pháp luật. Điều này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thu nhập mà còn gây bất ổn tâm lý, ảnh hưởng đến uy tín và cơ hội nghề nghiệp sau này.

Nội dung trang

Vậy khi bị chấm dứt hợp đồng một cách không đúng luật, người lao động có thể làm gì? Có được yêu cầu công ty bồi thường không? Nếu có thì phải yêu cầu như thế nào, trình tự ra sao để đảm bảo quyền lợi chính đáng?

Không ít người lao động dù bị đối xử sai vẫn chấp nhận thiệt thòi vì không biết cách bảo vệ mình, hoặc lo ngại việc khiếu nại, khởi kiện sẽ rắc rối, mất thời gian. Nhưng thực tế, pháp luật đã có quy định rõ ràng về quyền yêu cầu bồi thường khi bị sa thải trái luật, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để người lao động thực hiện các bước cần thiết.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ khi nào công ty bị coi là chấm dứt hợp đồng trái luật, quyền lợi mà bạn được hưởng là gì và cách yêu cầu công ty bồi thường đúng quy định, hợp pháp và hiệu quả – để không ai phải chịu thiệt trong im lặng.

Cách yêu cầu công ty bồi thường khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái luật [2025]

1. Khi nào công ty bị coi là đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật?

Theo quy định tại Điều 36 và Điều 38 Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong một số trường hợp nhất định và phải thực hiện đúng trình tự, thủ tục pháp lý. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp vẫn vi phạm các quy định này, dẫn đến việc bị coi là đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật.

1.1. Không có căn cứ pháp lý rõ ràng

Người sử dụng lao động chỉ được chấm dứt hợp đồng lao động khi thuộc một trong các trường hợp như:

Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng;
Người lao động bị ốm đau, tai nạn mà không thể tiếp tục làm việc sau thời gian điều trị theo quy định;
Do thay đổi cơ cấu, công nghệ, hoặc vì lý do kinh tế;
Người lao động đến tuổi nghỉ hưu;
Người lao động tự ý nghỉ việc không lý do chính đáng trong thời gian dài…

Nếu không thuộc các trường hợp trên mà công ty vẫn buộc người lao động nghỉ việc thì được coi là chấm dứt hợp đồng không có căn cứ pháp luật, tức là trái luật.

1.2. Không báo trước hoặc báo trước không đúng thời hạn

Ngay cả khi có lý do chính đáng, công ty vẫn phải tuân thủ thời gian báo trước theo quy định:

Ít nhất 45 ngày với hợp đồng không xác định thời hạn;
Ít nhất 30 ngày với hợp đồng xác định thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng;
Ít nhất 03 ngày làm việc với hợp đồng dưới 12 tháng.

Nếu công ty không thông báo hoặc thông báo sai thời hạn, người lao động có quyền yêu cầu bồi thường một khoản tiền tương ứng với tiền lương trong những ngày không báo trước.

1.3. Chấm dứt hợp đồng vì lý do không chính đáng hoặc phân biệt đối xử

Việc chấm dứt hợp đồng vì các lý do như: mang thai, nghỉ thai sản, tố cáo hành vi sai phạm của công ty, yêu cầu tăng lương hợp lý… đều là hành vi vi phạm pháp luật lao động. Những trường hợp này thường có yếu tố phân biệt đối xử hoặc trả đũa, và hoàn toàn không được pháp luật bảo vệ.

Kết luận: Nếu công ty buộc người lao động nghỉ việc mà không đúng căn cứ pháp lý, không báo trước theo luật hoặc vì lý do trái đạo lý, thiếu minh bạch, thì hành vi đó được xác định là đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật. Người lao động cần nắm rõ điều này để kịp thời yêu cầu bồi thường hợp pháp.

Cần lập 1 hợp đồng thử việc riêng hay không?

2. Quyền lợi người lao động được hưởng khi bị chấm dứt hợp đồng trái pháp luật

Khi bị công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động một cách trái pháp luật, người lao động không chỉ được pháp luật bảo vệ mà còn có thể yêu cầu nhiều khoản bồi thường và quyền lợi tương ứng. Các quyền này đã được quy định rõ tại Điều 41 và Điều 42 của Bộ luật Lao động 2019.

2.1. Được nhận tiền bồi thường ít nhất bằng tiền lương trong 2 tháng

Theo quy định, công ty bắt buộc phải bồi thường cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng tiền lương trong 2 tháng nếu chấm dứt hợp đồng trái luật. Mức lương này được tính theo tiền lương hợp đồng mà người lao động nhận được ngay trước khi bị chấm dứt hợp đồng lao động.

Ví dụ: Nếu người lao động đang nhận mức lương 10 triệu đồng/tháng thì sẽ được bồi thường ít nhất 20 triệu đồng.

2.2. Được thanh toán tiền lương những ngày chưa báo trước

Trong trường hợp công ty không báo trước hoặc báo trước không đúng thời hạn theo luật, người lao động có quyền yêu cầu bồi thường khoản tiền lương tương ứng với số ngày công ty vi phạm thời hạn báo trước.

Ví dụ: Nếu hợp đồng yêu cầu báo trước 30 ngày nhưng công ty chỉ báo trước 10 ngày, người lao động có thể yêu cầu bồi thường tương ứng với 20 ngày tiền lương.

2.3. Được nhận trợ cấp thôi việc hoặc trợ cấp mất việc làm

Tùy vào thời gian làm việc và lý do nghỉ việc, người lao động có thể được hưởng trợ cấp thôi việc (0,5 tháng lương cho mỗi năm làm việc) hoặc trợ cấp mất việc làm (1 tháng lương cho mỗi năm làm việc nhưng ít nhất là 2 tháng tiền lương).

Đây là khoản độc lập với bồi thường, và không bị loại trừ khi công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật.

2.4. Được yêu cầu quay trở lại làm việc (nếu muốn)

Trong một số trường hợp, người lao động có thể lựa chọn không nhận bồi thường mà yêu cầu quay lại làm việc tại công ty, và được trả đầy đủ lương, đóng bảo hiểm cho thời gian bị ngừng việc.

Điều này đặc biệt quan trọng nếu người lao động muốn giữ vị trí cũ hoặc không tìm được việc mới tương đương.

✅ Tóm lại, khi bị công ty chấm dứt hợp đồng trái pháp luật, người lao động có thể được hưởng một loạt các quyền lợi quan trọng như: bồi thường tối thiểu 2 tháng lương, lương những ngày chưa báo trước, trợ cấp thôi việc/mất việc, và cơ hội quay lại làm việc. Nắm rõ các quyền này chính là bước đầu tiên để bảo vệ mình một cách hiệu quả

3. Cách yêu cầu công ty bồi thường khi bị sa thải trái luật

Khi xác định rằng công ty đã đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật, người lao động có thể tiến hành yêu cầu bồi thường theo 3 bước cơ bản sau. Việc thực hiện đúng trình tự không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi một cách hợp pháp mà còn tạo điều kiện thuận lợi nếu cần khiếu nại hoặc khởi kiện sau này.

3.1. Chuẩn bị hồ sơ, chứng cứ liên quan

Trước tiên, người lao động cần thu thập đầy đủ tài liệu chứng minh quan hệ lao động và hành vi vi phạm của công ty, bao gồm:

Hợp đồng lao động (bản chính hoặc bản sao có xác nhận);
Quyết định chấm dứt hợp đồng hoặc thông báo cho nghỉ việc;
Bảng lương, chứng từ liên quan đến quá trình làm việc;
Email, tin nhắn, biên bản làm việc với công ty (nếu có);
Các chứng cứ thể hiện việc công ty không báo trước, lý do chấm dứt sai quy định.

Càng đầy đủ chứng cứ, khả năng yêu cầu bồi thường được chấp nhận càng cao.

3.2. Gửi yêu cầu bồi thường trực tiếp cho công ty

Người lao động nên soạn văn bản yêu cầu công ty bồi thường (có thể gọi là “đơn yêu cầu bồi thường”) gửi trực tiếp tới bộ phận nhân sự hoặc ban giám đốc. Nội dung cần trình bày rõ:

Thời điểm bị chấm dứt hợp đồng;
Căn cứ xác định hành vi trái luật;
Các khoản bồi thường, trợ cấp được yêu cầu;
Hạn trả lời hoặc thỏa thuận giải quyết.

Việc thương lượng trực tiếp giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và vẫn có thể bảo vệ quyền lợi nếu công ty thiện chí hợp tác.

3.3. Khiếu nại hoặc khởi kiện nếu không đạt được thỏa thuận

Nếu công ty không phản hồi, từ chối bồi thường, hoặc giải quyết không thỏa đáng, người lao động có thể:

Gửi đơn khiếu nại đến Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội nơi công ty đặt trụ sở;
Nộp đơn khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp huyện để yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động.

Theo quy định tại Điều 190 Bộ luật Lao động 2019, người lao động có quyền khởi kiện trong thời hiệu 1 năm kể từ ngày phát hiện quyền lợi bị xâm phạm.

✅ Lưu ý quan trọng: Trong quá trình yêu cầu bồi thường, người lao động cần giữ thái độ hợp tác, tôn trọng nhưng kiên định. Nếu cần thiết, nên nhờ đến luật sư hoặc tổ chức công đoàn để được hỗ trợ tư vấn pháp lý.

4. Một số lưu ý giúp người lao động đòi lại quyền lợi thành công

Việc yêu cầu công ty bồi thường khi bị sa thải trái luật không chỉ phụ thuộc vào quyền lợi được pháp luật bảo vệ, mà còn phụ thuộc vào cách thức và thái độ người lao động thực hiện yêu cầu. Dưới đây là những lưu ý thiết thực giúp bạn gia tăng khả năng thành công khi đối mặt với tình huống này:

4.1. Tuyệt đối giữ lại tài liệu liên quan đến quan hệ lao động

Nhiều người sau khi nghỉ việc thường bỏ qua việc lưu giữ hợp đồng lao động, bảng lương, quyết định tuyển dụng, thông báo nghỉ việc… Đây là những chứng cứ quan trọng nhất để xác định mối quan hệ lao động và hành vi sai phạm của công ty. Hãy sao lưu bản mềm, in bản cứng và lưu giữ an toàn ngay từ khi còn làm việc.

4.2. Tránh tranh cãi cảm tính – Ưu tiên văn bản hóa mọi yêu cầu

Thay vì đối đầu hoặc tranh luận cảm tính với công ty, người lao động nên giữ thái độ ôn hòa, lịch sự và luôn trình bày yêu cầu bằng văn bản. Việc này vừa thể hiện sự chuyên nghiệp, vừa tạo cơ sở pháp lý vững chắc nếu sự việc phải đưa ra cơ quan chức năng hoặc tòa án.

4.3. Cẩn trọng khi ký nhận hồ sơ nghỉ việc

Trong một số trường hợp, công ty có thể soạn thảo biên bản nghỉ việc tự nguyện, hoặc giấy xác nhận không có khiếu nại, yêu cầu người lao động ký trước khi thanh toán lương. Tuy nhiên, không nên ký bất kỳ văn bản nào nếu chưa hiểu rõ nội dung hoặc nếu thấy nội dung không đúng với thực tế. Việc ký nhận có thể bị xem là từ bỏ quyền khiếu nại, khiến bạn khó bảo vệ quyền lợi sau này.

4.4. Chủ động tham khảo tư vấn từ luật sư hoặc công đoàn

Nếu cảm thấy việc yêu cầu bồi thường quá phức tạp hoặc gặp phản ứng tiêu cực từ công ty, người lao động nên chủ động liên hệ luật sư, trung tâm hỗ trợ pháp luật hoặc tổ chức công đoàn. Đây là những đơn vị có khả năng tư vấn, hỗ trợ hồ sơ, thậm chí đại diện bạn làm việc với công ty nếu cần.

✅ Tóm lại, đòi lại quyền lợi khi bị công ty sa thải trái luật không dễ, nhưng hoàn toàn khả thi nếu người lao động nắm chắc quy định, thu thập đủ chứng cứ và hành xử khéo léo, đúng luật. Sự chủ động, kiên trì và hiểu biết chính là “vũ khí” mạnh nhất giúp bạn bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Hợp đồng lao động vô hiệu – 6 trường hợp phổ biến cần biết

Kết luận

Việc bị công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật không chỉ ảnh hưởng đến tài chính mà còn gây tổn hại đến tinh thần và sự ổn định nghề nghiệp của người lao động. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam đã có cơ chế bảo vệ rõ ràng, cho phép người lao động yêu cầu bồi thường hợp pháp khi quyền lợi bị xâm phạm.

Điều quan trọng là bạn cần nắm vững quy định, chuẩn bị đầy đủ chứng cứ, trình bày yêu cầu đúng quy trình, và kiên trì bảo vệ quyền lợi của mình. Đừng vì ngại va chạm hay thiếu hiểu biết mà chấp nhận thiệt thòi.

Hãy nhớ: Cách yêu cầu công ty bồi thường khi đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật không quá phức tạp nếu bạn hành động đúng cách, đúng luật. Khi cần thiết, đừng ngần ngại nhờ đến sự hỗ trợ từ luật sư, công đoàn hoặc các cơ quan chức năng – vì bạn hoàn toàn có quyền được đối xử công bằng và hợp pháp trong quan hệ lao động.

Thông tin liên hệ:

Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Bình Dương
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, phường Dĩ An, Thành phố Hồ Chí Minh.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
📘 Facebook: Luật sư Dân sự
🎵 TikTok: @luatsutuvantphcm
📍 Google Maps: Xem bản đồ
🕐 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)

DỊCH VỤ LUẬT SƯ, LUẬT SƯ LAO ĐỘNG

Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái luật và cách yêu cầu công ty bồi thường [2025]