Đòi lại đất bị lấn chiếm: Phải làm gì và bắt đầu từ đâu?
1. Mở đầu
Bạn phát hiện phần đất của mình bị hàng xóm hoặc người lạ lấn chiếm, xây dựng công trình hoặc sử dụng trái phép? Đây là tình huống không hiếm gặp, nhất là khi ranh giới đất không rõ ràng hoặc bạn đi làm xa, không trông coi thường xuyên. Vậy muốn đòi lại đất, bạn phải bắt đầu từ đâu và trình tự thế nào?
2. Khi nào được coi là bị lấn chiếm đất?
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 3 Nghị định 91/2019/NĐ-CP, hành vi lấn, chiếm đất đai là:
-
Lấn đất: mở rộng diện tích đất ngoài phạm vi được giao hoặc sử dụng.
-
Chiếm đất: sử dụng đất mà không có giấy tờ hợp pháp, không được giao hoặc cho thuê.
📌 Bạn cần có bằng chứng về quyền sử dụng đất hợp pháp (sổ đỏ, giấy tờ thừa kế, xác nhận địa chính…) và chứng minh việc bị người khác chiếm dụng trái phép.
Tranh chấp đất không có sổ đỏ: Có hy vọng thắng kiện không?
3. Trình tự đòi lại đất bị lấn chiếm
Bước 1: Thu thập giấy tờ và chứng cứ
-
Sổ đỏ, giấy tờ sử dụng đất hợp pháp;
-
Biên bản đo đạc, xác định ranh giới (nếu có);
-
Ảnh chụp, video, nhân chứng về việc lấn chiếm;
-
Biên bản làm việc với tổ dân phố, UBND xã/phường.
Bước 2: Hòa giải tại UBND cấp xã/phường
-
Đây là thủ tục bắt buộc trước khi khởi kiện;
-
UBND sẽ lập biên bản hòa giải – nếu không thành, bạn có quyền khởi kiện.
Bước 3: Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền
-
Gửi đơn khởi kiện tranh chấp quyền sử dụng đất;
-
Kèm chứng cứ, giấy tờ liên quan và biên bản hòa giải không thành;
-
Tòa án sẽ giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.
4. Người lấn chiếm đất sẽ bị xử lý thế nào?
Người lấn chiếm đất có thể bị:
-
Buộc trả lại đất và khôi phục hiện trạng ban đầu;
-
Phạt hành chính từ 1 – 10 triệu đồng (theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP);
-
Nếu cố tình xây nhà, công trình kiên cố thì có thể bị cưỡng chế tháo dỡ.
🎯 Trường hợp gây thiệt hại nghiêm trọng, cố ý lấn chiếm nhiều lần có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự (Điều 228 Bộ luật Hình sự 2015).
Mua đất bằng giấy tay: Có đòi lại được đất không?
5. Một số lưu ý khi đòi lại đất
-
Luôn giữ bình tĩnh, tránh tự ý tháo dỡ hoặc xô xát;
-
Luôn làm việc qua chính quyền địa phương để lập hồ sơ rõ ràng;
-
Nếu vụ việc phức tạp, nên nhờ luật sư hỗ trợ từ khâu thu thập chứng cứ đến khởi kiện.
6. Kết luận
Đòi lại đất bị lấn chiếm là quyền chính đáng, nhưng cần đi đúng trình tự pháp lý để tránh bị phản tố hoặc gây bất lợi. Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, thu thập chứng cứ rõ ràng và làm việc với đúng cơ quan là chìa khóa để lấy lại công bằng cho bạn.
✅ Mục hỏi – đáp
❓ Phải làm gì khi phát hiện đất bị lấn chiếm?
✅ Lập biên bản hiện trạng, báo với chính quyền địa phương và tiến hành hòa giải.
❓ Có bắt buộc phải hòa giải trước khi kiện không?
✅ Có. Pháp luật yêu cầu phải hòa giải tại UBND xã/phường trước khi ra tòa.
❓ Nếu người lấn chiếm xây nhà trên đất thì sao?
✅ Có thể bị buộc tháo dỡ công trình và bồi thường thiệt hại nếu có.
Thông tin liên hệ:
Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Bình Dương
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, phường Tân Đông Hiệp, thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
🕒 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)
