6 Điều Cần Biết Khi Lập Di Chúc Tay – Tư Vấn Pháp Luật Mới Nhất 2025

Mở đầu

Trong cuộc sống, việc chuẩn bị một bản di chúc rõ ràng là điều vô cùng quan trọng để đảm bảo tài sản được phân chia đúng ý nguyện, tránh tranh chấp giữa những người thừa kế sau khi người lập di chúc qua đời. Trong đó, di chúc tay – hay còn gọi là di chúc viết tay – là hình thức phổ biến và dễ thực hiện nhất. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ các quy định pháp lý liên quan để đảm bảo di chúc có giá trị pháp lý.

Di chúc viết tay được pháp luật công nhận nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện về hình thức, nội dung và ý chí của người lập. Trên thực tế, không ít trường hợp di chúc viết tay bị vô hiệu vì vi phạm trình tự lập di chúc hoặc không đáp ứng đủ điều kiện luật định.

Vậy lập di chúc tay như thế nào là đúng pháp luật? Cần lưu ý gì để tránh bị vô hiệu hóa? Trong bài viết này, Luật Tâm Đức sẽ chia sẻ 6 điều quan trọng nhất mà bạn cần biết khi lập di chúc tay – giúp bạn đảm bảo di chúc được thực hiện hợp pháp, đúng ý nguyện và không để lại rắc rối cho người thân sau này.

---

1. Di chúc viết tay là gì? Có được pháp luật công nhận không?

Di chúc viết tay (hay còn gọi là di chúc tay, di chúc tự viết) là một hình thức phổ biến của di chúc theo quy định pháp luật Việt Nam. Đây là loại di chúc do chính người để lại di sản tự tay viết ra nhằm thể hiện ý chí của mình về việc phân chia tài sản sau khi qua đời, không cần phải lập tại tổ chức hành nghề công chứng hay cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Nhiều người lựa chọn hình thức này vì sự tiện lợi, chủ động và không tốn chi phí công chứng.

Theo quy định tại Điều 628 và Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015, di chúc viết tay vẫn có giá trị pháp lý nếu đảm bảo đầy đủ các điều kiện về mặt hình thức và nội dung. Cụ thể, người lập di chúc phải là người từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ tại thời điểm lập di chúc, đồng thời di chúc phải được lập một cách tự nguyện, không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép.

Di chúc viết tay có cần người làm chứng không?

Pháp luật cho phép người lập di chúc viết tay không cần người làm chứng, tuy nhiên trong trường hợp có người làm chứng thì người này không được là người thừa kế hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến nội dung di chúc. Người làm chứng phải ký tên vào bản di chúc, và không được thay mặt người lập di chúc viết trừ trường hợp người đó không thể tự viết.

Việc không có người làm chứng không làm mất hiệu lực của di chúc, miễn là người lập tự tay viết và ký tên/điểm chỉ, thể hiện rõ ràng ý chí và nội dung phân chia tài sản.

Ưu và nhược điểm của di chúc viết tay

Ưu điểm:

• Dễ thực hiện, không tốn thời gian hoặc chi phí công chứng.

• Có thể lập bất kỳ lúc nào và ở bất kỳ đâu.

• Người lập hoàn toàn kiểm soát nội dung, không bị ảnh hưởng bởi yếu tố bên ngoài.

Nhược điểm:

• Dễ bị giả mạo, chỉnh sửa hoặc thất lạc.

• Có nguy cơ bị tranh chấp nếu người thân không tin tưởng hoặc không rõ ràng nội dung.

• Nếu không tuân thủ đúng quy định pháp luật, có thể bị tuyên vô hiệu.

Trong thực tế, rất nhiều tranh chấp thừa kế bắt nguồn từ việc lập di chúc tay không đúng quy định, dẫn đến việc không được công nhận. Do đó, hiểu rõ khái niệm, giá trị pháp lý và những điều kiện cơ bản của một bản di chúc viết tay là bước đầu tiên rất quan trọng để đảm bảo quyền lợi của bạn và gia đình trong tương lai.

Di Chúc Miệng Là Gì? Quy Định Pháp Luật Mới Nhất Về Di Chúc Miệng 2025

---

2. Điều kiện để di chúc viết tay có hiệu lực pháp lý

Di chúc viết tay sẽ có giá trị pháp lý nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện được quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015. Nếu vi phạm bất kỳ điều kiện nào, di chúc có thể bị vô hiệu, dẫn đến việc phân chia tài sản theo pháp luật – không theo ý chí của người lập di chúc.

Dưới đây là 3 điều kiện quan trọng nhất để một bản di chúc viết tay có hiệu lực:

1. Người lập di chúc có năng lực hành vi dân sự đầy đủ

Người lập di chúc phải:

• Từ đủ 18 tuổi trở lên;

• Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;

• Tỉnh táo, minh mẫn, sáng suốt tại thời điểm lập di chúc.

Nếu người lập bị mất trí, bị bệnh tâm thần hoặc không nhận thức rõ hành vi của mình thì di chúc có thể bị vô hiệu.

2. Di chúc được lập tự nguyện, không bị ép buộc

Ý chí của người lập di chúc là điều tối quan trọng. Di chúc chỉ có hiệu lực khi được lập hoàn toàn tự nguyện, không bị đe dọa, cưỡng ép, lừa dối hoặc dụ dỗ từ người khác.

3. Nội dung và hình thức của di chúc hợp pháp

• Nội dung: Không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

• Hình thức: Phải được viết rõ ràng, có ngày tháng năm lập, chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập.

👉 Đáp ứng đầy đủ 3 điều kiện trên sẽ giúp di chúc viết tay được pháp luật công nhận, tránh tranh chấp, và bảo vệ ý chí của người để lại tài sản.

---

3. Những nội dung bắt buộc phải có trong di chúc viết tay

Để di chúc viết tay có giá trị pháp lý, người lập cần trình bày đầy đủ và rõ ràng các nội dung quan trọng theo quy định tại Điều 631 Bộ luật Dân sự 2015. Một bản di chúc thiếu sót nội dung hoặc diễn đạt mập mờ có thể dẫn đến tranh chấp hoặc bị tuyên vô hiệu. Dưới đây là những nội dung bắt buộc và nên có trong một bản di chúc viết tay hợp pháp:

1. Thông tin người lập di chúc

• Họ tên đầy đủ, ngày tháng năm sinh, số CMND/CCCD, địa chỉ thường trú.

• Việc ghi rõ thông tin cá nhân giúp xác định chính xác chủ thể lập di chúc, tránh nhầm lẫn.

2. Thời gian lập di chúc

• Ghi rõ ngày, tháng, năm lập di chúc để xác định thời điểm hiệu lực và đối chiếu với các bản di chúc khác (nếu có).

3. Tài sản để lại

• Mô tả cụ thể loại tài sản: nhà đất (ghi rõ số thửa, số tờ bản đồ, địa chỉ), xe, tiền mặt, sổ tiết kiệm, vàng, tài khoản ngân hàng, cổ phiếu…

• Xác định rõ tài sản đó thuộc sở hữu hợp pháp của người lập.

4. Người được hưởng thừa kế

• Ghi đầy đủ họ tên, quan hệ với người lập, tỷ lệ hoặc phần tài sản được chia.

• Có thể chỉ định người quản lý di sản hoặc người thực hiện di chúc.

5. Chữ ký hoặc điểm chỉ

• Người lập phải ký tên hoặc điểm chỉ cuối văn bản để khẳng định ý chí.

Lưu ý: Nếu bản di chúc không có những nội dung trên, tòa án có thể không công nhận khi xảy ra tranh chấp về thừa kế.

---

4. Có cần công chứng di chúc tay không?

Một trong những câu hỏi phổ biến khi lập di chúc là: Di chúc viết tay có bắt buộc phải công chứng hay không? Câu trả lời là: Không bắt buộc.

Theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc viết tay vẫn có giá trị pháp lý nếu đảm bảo đầy đủ các điều kiện về hình thức, nội dung và người lập có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, minh mẫn, tự nguyện khi lập. Do đó, người dân hoàn toàn có thể tự tay lập di chúc tại nhà mà không cần đến phòng công chứng hay Ủy ban nhân dân.

Tuy nhiên, việc công chứng hoặc chứng thực di chúc là điều nên làm, đặc biệt trong các trường hợp sau:

• Người lập di chúc tuổi cao, sức yếu, dễ bị nghi ngờ về năng lực hành vi.

• Di sản có giá trị lớn như nhà đất, tài sản doanh nghiệp…

• Gia đình có nhiều người thừa kế, dễ phát sinh mâu thuẫn, tranh chấp.

• Muốn đảm bảo tính xác thực và an toàn pháp lý tuyệt đối.

Việc công chứng giúp chứng minh tính hợp pháp và minh bạch của di chúc, hạn chế rủi ro bị làm giả, sửa chữa hoặc tranh chấp về sau. Đồng thời, bản di chúc được công chứng sẽ dễ dàng thực hiện hơn khi mở thừa kế.

Tóm lại, dù không bắt buộc, nhưng nên công chứng di chúc viết tay nếu có điều kiện, nhất là khi giá trị di sản lớn hoặc gia đình có thể xảy ra tranh chấp về quyền thừa kế.

Thủ tục sang tên sổ đỏ khi nhận thừa kế quyền sử dụng đất

---

5. Khi nào di chúc viết tay bị vô hiệu?

Di chúc viết tay tuy đơn giản, tiện lợi nhưng nếu vi phạm quy định pháp luật thì có thể bị tuyên vô hiệu một phần hoặc toàn bộ. Điều này đồng nghĩa với việc ý chí phân chia tài sản của người lập không còn hiệu lực, di sản sẽ được chia theo pháp luật – thường gây thiệt hại đến người thừa kế và dễ phát sinh tranh chấp.

Dưới đây là các trường hợp phổ biến khiến di chúc viết tay bị vô hiệu:

1. Người lập di chúc không đủ điều kiện

Nếu người lập chưa đủ 18 tuổi hoặc mất năng lực hành vi dân sự (mất trí nhớ, mắc bệnh tâm thần…) tại thời điểm lập di chúc, thì di chúc sẽ bị coi là không hợp pháp và bị vô hiệu.

2. Di chúc không được lập tự nguyện

Trong trường hợp người lập bị đe dọa, cưỡng ép, dụ dỗ hoặc bị người khác lừa dối khi lập di chúc, thì di chúc đó không phản ánh đúng ý chí của họ, nên cũng sẽ bị vô hiệu.

3. Nội dung trái pháp luật hoặc đạo đức xã hội

Di chúc phân chia tài sản không thuộc sở hữu hợp pháp, hoặc tước quyền thừa kế của người không được phép loại trừ (ví dụ: con chưa thành niên, cha mẹ già yếu…) có thể bị tòa tuyên vô hiệu.

4. Không đảm bảo hình thức

Di chúc không có chữ ký hoặc điểm chỉ, không ghi ngày tháng năm lập, bị tẩy xóa nhưng không xác nhận… cũng bị coi là vi phạm hình thức và không có hiệu lực.

5. Có căn cứ làm giả

Nếu có dấu hiệu làm giả chữ viết, chữ ký hoặc di chúc bị sửa đổi sau khi lập mà không có xác nhận, tòa án có thể hủy bỏ giá trị của bản di chúc đó.

👉 Vì vậy, khi lập di chúc viết tay, người dân nên cẩn trọng, rõ ràng và nếu cần, hãy tham khảo ý kiến của luật sư để tránh những rủi ro pháp lý không đáng có.

---

6. Có thể sửa đổi hoặc hủy di chúc viết tay không? (Khoảng 300 từ)

Câu trả lời là có. Theo quy định tại Điều 640 Bộ luật Dân sự 2015, người lập di chúc có toàn quyền sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ di chúc bất kỳ lúc nào, miễn là người đó vẫn còn minh mẫn và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự.

Điều này nhằm đảm bảo ý chí của người lập di chúc được linh hoạt điều chỉnh theo thay đổi hoàn cảnh gia đình, tài sản hoặc quan hệ cá nhân. Ví dụ: một người có thể muốn bổ sung tài sản mới mua vào di chúc, thay đổi người thừa kế hoặc chia lại phần di sản cho công bằng hơn.

Cách sửa đổi hoặc hủy bỏ di chúc viết tay:

• Sửa đổi: Người lập có thể viết một văn bản bổ sung hoặc bản di chúc mới để sửa đổi nội dung cũ. Phần bổ sung cần ghi rõ đang sửa đổi điều gì, thay đổi ra sao, kèm chữ ký và ngày tháng rõ ràng.

• Hủy bỏ: Có thể tuyên bố hủy bỏ miệng trước người làm chứng, hoặc ghi bằng văn bản mới rằng bản cũ không còn hiệu lực.

Lưu ý: Trong trường hợp có nhiều bản di chúc, thì bản lập sau cùng (gần thời điểm mất nhất) và đáp ứng đầy đủ điều kiện pháp luật sẽ được ưu tiên áp dụng.

👉 Vì vậy, nếu bạn đã lập di chúc và muốn thay đổi, hãy thực hiện đúng trình tự pháp luật để tránh gây nhầm lẫn hoặc vô hiệu hóa ý chí phân chia tài sản của chính mình.

---

Kết luận: Cẩn trọng khi lập di chúc tay để bảo vệ ý chí và tài sản của bạn

Di chúc viết tay là hình thức lập di chúc phổ biến, dễ thực hiện và không tốn kém. Tuy nhiên, chính vì đơn giản nên không ít người chủ quan, dẫn đến việc di chúc bị vô hiệu, gây tranh chấp, mất đoàn kết gia đình và làm sai lệch ý chí thực sự của người để lại tài sản. Để tránh những rủi ro pháp lý không đáng có, người dân cần hiểu rõ 6 vấn đề cốt lõi khi lập di chúc tay: từ điều kiện hợp pháp, nội dung cần có, đến khả năng sửa đổi hoặc hủy bỏ.

Một bản di chúc hợp lệ không chỉ thể hiện sự chu đáo, trách nhiệm của người lập với gia đình mà còn là căn cứ pháp lý quan trọng giúp quá trình chia di sản diễn ra thuận lợi, công bằng và minh bạch. Nếu bạn có tài sản và mong muốn người thân được hưởng theo đúng ý chí của mình, đừng chần chừ trong việc lập một bản di chúc rõ ràng, hợp pháp – và tốt nhất là có sự hỗ trợ từ luật sư chuyên nghiệp hoặc cơ quan công chứng.

Trong trường hợp bạn gặp khó khăn trong việc xác định tài sản, chọn người thừa kế, hoặc lo ngại bị vô hiệu hóa di chúc, hãy liên hệ ngay với Luật Tâm Đức – Văn phòng luật sư uy tín tại Dĩ An, Bình Dương để được tư vấn, soạn thảo và công chứng di chúc đúng quy định. Chúng tôi cam kết đồng hành cùng bạn trong việc bảo vệ tài sản và ý chí của bản thân một cách hợp pháp, an toàn và trọn vẹn.

Thông tin liên hệ:

Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Bình Dương
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, Phường Dĩ An,Thành phố Hồ Chí Minh.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
📘 Facebook: Luật sư Dân sự
🎵 TikTok: @luatsutuvantphcm
📍 Google Maps: Xem bản đồ
🕐 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)