CÁCH GIÀNH QUYỀN NUÔI CON KHI LY HÔN THEO QUY ĐỊNH MỚI

1. Mở đầu: Vì sao việc giành quyền nuôi con là vấn đề quan trọng khi ly hôn?

Trong mỗi cuộc ly hôn, vấn đề được quan tâm hàng đầu không chỉ là phân chia tài sản mà còn là quyền nuôi con. Bởi lẽ, con cái là tài sản tinh thần vô giá và việc ai trực tiếp chăm sóc, giáo dục trẻ sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển thể chất, tinh thần và nhân cách của các em. Nhiều bậc cha mẹ, dù mối quan hệ vợ chồng đã chấm dứt, vẫn mong muốn được là người trực tiếp nuôi dưỡng con.

Tuy nhiên, theo quy định mới của pháp luật, việc giành quyền nuôi con không phụ thuộc hoàn toàn vào mong muốn chủ quan, mà phải dựa trên các tiêu chí pháp lý chặt chẽ. Điều này nhằm đảm bảo lợi ích cao nhất cho trẻ – yếu tố luôn được đặt ở vị trí trung tâm trong mọi quyết định của Tòa án. Vì vậy, hiểu rõ quy định, điều kiện và thủ tục sẽ giúp cha/mẹ chuẩn bị tốt hơn để bảo vệ quyền nuôi con hợp pháp của mình.

Bài viết này sẽ giúp bạn nắm rõ điều kiện, thủ tục, quyền và nghĩa vụ khi giành quyền nuôi con, đồng thời đưa ra những lưu ý quan trọng để tăng khả năng được Tòa án chấp nhận yêu cầu.

Luật Tâm Đức hỗ trợ ly hôn đơn phương nhanh chóng

---

2. Cơ sở pháp lý về quyền nuôi con khi ly hôn

Quyền nuôi con khi ly hôn được quy định chủ yếu trong Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong đó, các điều khoản quan trọng gồm:

Điều 81 về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn; Điều 82 về nghĩa vụ của cha/mẹ không trực tiếp nuôi con; Điều 83 về quyền của cha/mẹ không trực tiếp nuôi con;

Điều 84 về thay đổi người trực tiếp nuôi con. Nguyên tắc chung là việc giao con cho ai phải dựa trên “quyền lợi về mọi mặt của con” – nghĩa là đảm bảo tối đa cho sự phát triển thể chất, tinh thần, đạo đức và học tập của trẻ.

Ngoài ra, pháp luật còn quy định một số nguyên tắc đặc biệt, chẳng hạn: con dưới 36 tháng tuổi thường được ưu tiên giao cho mẹ, trừ trường hợp mẹ không đủ điều kiện; hoặc với trẻ từ đủ 7 tuổi trở lên, Tòa án phải xem xét nguyện vọng của các em. Như vậy, để giành quyền nuôi con, cha hoặc mẹ cần nắm rõ các căn cứ pháp lý này nhằm xây dựng lập luận, chứng cứ thuyết phục khi làm việc với Tòa án.

---

3. Nguyên tắc Tòa án xem xét khi giao quyền nuôi con

Khi ly hôn, việc xác định ai là người trực tiếp nuôi con luôn là vấn đề nhạy cảm và phức tạp. Nếu hai bên tự thỏa thuận được về quyền nuôi con, mức cấp dưỡng, quyền và thời gian thăm nom, Tòa án sẽ ghi nhận thỏa thuận này trong bản án hoặc quyết định ly hôn. Đây là giải pháp tiết kiệm thời gian, giảm căng thẳng và giúp con cái ổn định tâm lý sau khi cha mẹ chia tay.

Tuy nhiên, trong phần lớn trường hợp, vợ chồng không đạt được sự thống nhất, dẫn đến tranh chấp quyền nuôi con. Lúc này, Tòa án sẽ áp dụng các nguyên tắc xét quyền nuôi con khi ly hôn theo quy định mới, đảm bảo ưu tiên tuyệt đối quyền lợi mọi mặt của trẻ. Điều này bao gồm cả quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng về vật chất lẫn quyền phát triển toàn diện về tinh thần, học tập và nhân cách.

Theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, khi quyết định giao con cho ai trực tiếp nuôi, Tòa án sẽ căn cứ vào hàng loạt yếu tố cụ thể:

1. Điều kiện kinh tế: Bao gồm mức thu nhập ổn định hàng tháng, nguồn tài chính bền vững, khả năng đáp ứng nhu cầu ăn ở, sinh hoạt, học tập và y tế cho con. Người có điều kiện kinh tế tốt hơn thường có lợi thế, nhưng đây không phải yếu tố duy nhất.

2. Chỗ ở ổn định: Tòa án ưu tiên giao con cho bên có nơi ở an toàn, môi trường sống lành mạnh, gần trường học, cơ sở y tế và có cộng đồng hỗ trợ tốt.

3. Thời gian và khả năng chăm sóc: Không chỉ xét về tài chính, Tòa còn đánh giá ai có nhiều thời gian trực tiếp chăm sóc, đưa đón con, đồng hành trong quá trình học tập và phát triển.

4. Môi trường giáo dục và đạo đức: Người nuôi phải đảm bảo môi trường sống văn minh, không bạo lực, không ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và nhân cách của trẻ.

Ngoài ra, pháp luật còn có các nguyên tắc đặc biệt:

• Trẻ dưới 36 tháng tuổi được ưu tiên giao cho mẹ nuôi, trừ khi mẹ không đủ điều kiện hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

• Trẻ từ đủ 7 tuổi trở lên: Tòa án bắt buộc phải lấy ý kiến của trẻ về việc muốn sống cùng ai. Tuy nhiên, đây chỉ là một trong nhiều căn cứ, bởi nguyện vọng của trẻ phải phù hợp với lợi ích tổng thể và điều kiện nuôi dưỡng thực tế.

Thực tế, giành quyền nuôi con khi ly hôn không chỉ là vấn đề cảm xúc mà còn là cuộc “đấu” về chứng cứ. Cha hoặc mẹ cần chứng minh được mình có điều kiện toàn diện hơn đối phương, bao gồm giấy tờ chứng minh thu nhập, quyền sở hữu nhà đất, thời gian chăm sóc, kết quả học tập tốt của con khi sống cùng mình… Những yếu tố này giúp Tòa án có cơ sở khách quan để đưa ra phán quyết cuối cùng.

Việc hiểu rõ nguyên tắc Tòa án xét quyền nuôi con khi ly hôn theo quy định mới không chỉ giúp các bậc cha mẹ chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, mà còn giúp tránh những tranh chấp kéo dài, gây tổn thương tâm lý cho trẻ. Mục tiêu cuối cùng của pháp luật vẫn là đảm bảo môi trường sống ổn định, an toàn và lành mạnh nhất cho con sau khi cha mẹ chia tay.

Ly hôn vắng mặt 1 bên: 6 điều cần chuẩn bị trước khi nộp đơn

---

4. Điều kiện để giành quyền nuôi con

Để giành quyền nuôi con khi ly hôn, cha hoặc mẹ cần chứng minh trước Tòa án rằng mình có đủ điều kiện nuôi dưỡng tốt hơn đối phương, đảm bảo lợi ích mọi mặt cho trẻ. Theo quy định mới và thực tiễn xét xử, các điều kiện này thường được chia thành hai nhóm chính: điều kiện vật chất và điều kiện tinh thần.

4.1. Điều kiện vật chất

Điều kiện vật chất là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo cho trẻ có cuộc sống ổn định và đầy đủ sau khi cha mẹ ly hôn. Một số tiêu chí cụ thể mà Tòa án xem xét gồm:

• Thu nhập ổn định: Chứng minh qua hợp đồng lao động, bảng lương, sao kê ngân hàng, giấy phép kinh doanh hoặc các giấy tờ chứng minh nguồn thu hợp pháp.

• Chỗ ở an toàn, ổn định: Có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hợp đồng thuê nhà dài hạn hoặc bằng chứng khác cho thấy môi trường sống đảm bảo vệ sinh, an ninh.

• Khả năng đáp ứng nhu cầu sinh hoạt: Cung cấp đầy đủ thức ăn, quần áo, dịch vụ y tế, phương tiện đi lại và các nhu cầu thiết yếu khác của trẻ.

• Điều kiện học tập: Đảm bảo cho con được học tại trường phù hợp, gần nơi ở, có cơ hội tham gia các hoạt động ngoại khóa.

4.2. Điều kiện tinh thần

Ngoài tài chính, Tòa án đặc biệt coi trọng yếu tố tinh thần vì đây là nền tảng cho sự phát triển lâu dài của trẻ. Các tiêu chí thường được đánh giá gồm:

• Thời gian chăm sóc con: Khả năng sắp xếp thời gian đưa đón, kèm cặp việc học, quan tâm đời sống hàng ngày.

• Môi trường sống và giáo dục: Môi trường không có bạo lực gia đình, không tệ nạn xã hội, giúp trẻ hình thành nhân cách và kỹ năng sống lành mạnh.

• Sự gắn bó tình cảm: Cha hoặc mẹ cần chứng minh mình đã và đang dành nhiều thời gian, tình yêu thương cho con, tạo sự gắn kết bền chặt.

• Phẩm chất đạo đức của người nuôi: Không vi phạm pháp luật, không nghiện rượu, ma túy hay có lối sống đồi trụy.

4.3. Các yếu tố đặc biệt

• Trẻ dưới 36 tháng tuổi: Thường giao cho mẹ nuôi, trừ khi mẹ không đủ điều kiện.

• Trẻ từ đủ 7 tuổi trở lên: Tòa án phải lấy ý kiến nguyện vọng của trẻ, nhưng quyết định cuối cùng vẫn dựa trên lợi ích tổng thể.

• Trẻ có nhu cầu đặc biệt: Nếu trẻ bị bệnh, khuyết tật, Tòa sẽ ưu tiên giao cho người có khả năng đáp ứng nhu cầu chăm sóc y tế và hỗ trợ tâm lý tốt hơn.

Như vậy, để tăng khả năng thành công khi giành quyền nuôi con theo quy định mới, cha hoặc mẹ cần chuẩn bị đầy đủ bằng chứng chứng minh điều kiện vật chất và tinh thần vượt trội. Điều này không chỉ giúp thuyết phục Tòa án mà còn đảm bảo cho con có môi trường sống tốt nhất sau khi cha mẹ ly hôn.

---

5. Thủ tục giành quyền nuôi con khi ly hôn

Thủ tục giành quyền nuôi con có thể diễn ra ngay trong quá trình ly hôn hoặc sau khi đã ly hôn nếu có căn cứ thay đổi. Dù ở trường hợp nào, người yêu cầu cũng phải tuân thủ quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng cứ để chứng minh điều kiện nuôi con.

5.1. Giành quyền nuôi con trong quá trình ly hôn

1. Chuẩn bị hồ sơ ly hôn

   • Đơn ly hôn (thuận tình hoặc đơn phương) có nêu rõ yêu cầu giành quyền nuôi con.

   • Giấy chứng nhận kết hôn (bản chính).

   • Giấy khai sinh của con (bản sao có chứng thực).

   • Chứng cứ chứng minh điều kiện nuôi con: hợp đồng lao động, bảng lương, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà đất, ảnh chỗ ở, giấy xác nhận nơi cư trú…

   • Các tài liệu khác chứng minh môi trường sống và giáo dục tốt cho trẻ.

2. Nộp hồ sơ tại Tòa án có thẩm quyền

   • Thường là Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú hoặc nơi cư trú của nguyên đơn nếu có thỏa thuận.

3. Tham gia các buổi hòa giải và xét xử

   • Trình bày đầy đủ lý do, chứng cứ chứng minh mình có điều kiện nuôi con tốt hơn đối phương.

   • Nếu con từ đủ 7 tuổi trở lên, Tòa sẽ lấy ý kiến của trẻ để tham khảo.

4. Nhận bản án/quyết định ly hôn

   • Nếu Tòa chấp nhận yêu cầu, bản án sẽ ghi rõ bạn là người trực tiếp nuôi con và bên còn lại phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.

5.2. Giành quyền nuôi con sau khi đã ly hôn

Trường hợp này áp dụng khi muốn thay đổi người trực tiếp nuôi con theo Điều 84 Luật Hôn nhân và Gia đình.

1. Nộp đơn yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con

   • Nêu rõ lý do: bên đang nuôi không còn đủ điều kiện (kinh tế, thời gian, đạo đức), hoặc hai bên có thỏa thuận mới phù hợp lợi ích của trẻ.

2. Chuẩn bị chứng cứ

   • Tài liệu chứng minh đối phương không còn đủ điều kiện nuôi con.

   • Chứng cứ cho thấy bạn có điều kiện tốt hơn và đảm bảo lợi ích của trẻ.

3. Tòa án thụ lý và xét xử

   • Quá trình xét xử sẽ tương tự như khi giải quyết ly hôn, nhưng phạm vi xét chỉ tập trung vào vấn đề nuôi con.

5.3. Lưu ý quan trọng

• Nên chuẩn bị hồ sơ, chứng cứ rõ ràng, đầy đủ ngay từ đầu.

• Tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ, tránh gây ảnh hưởng xấu đến tâm lý của con trong quá trình tranh chấp.

• Có thể nhờ luật sư chuyên hôn nhân gia đình hỗ trợ soạn thảo đơn, thu thập chứng cứ và tham gia bảo vệ quyền lợi tại Tòa.

---

6. Quyền và nghĩa vụ của cha/mẹ không trực tiếp nuôi con

• Quyền thăm nom con theo thỏa thuận hoặc theo bản án

• Nghĩa vụ cấp dưỡng hàng tháng/quý/năm

• Không được cản trở việc chăm sóc, giáo dục của người trực tiếp nuôi con

• Có thể bị hạn chế quyền thăm nom nếu gây ảnh hưởng xấu cho trẻ

Nghĩa vụ trả nợ sau ly hôn – 6 điều cần lưu ý

---

7. Lưu ý để tăng khả năng giành quyền nuôi con

Để nâng cao khả năng giành quyền nuôi con khi ly hôn, bạn cần kết hợp chuẩn bị pháp lý với xây dựng hình ảnh, uy tín cá nhân trước Tòa. Một số kinh nghiệm thực tế gồm:

• Chứng minh thu nhập ổn định và đủ để nuôi con: Cung cấp hợp đồng lao động, sao kê lương, giấy tờ sở hữu tài sản hoặc nguồn thu khác để Tòa thấy bạn có khả năng đảm bảo chi phí sinh hoạt, học tập, y tế cho con.

• Chuẩn bị tài liệu về chỗ ở ổn định, môi trường sống an toàn: Hình ảnh, video nhà ở, giấy chứng nhận quyền sở hữu hoặc hợp đồng thuê nhà lâu dài kèm xác nhận của chính quyền địa phương.

• Đưa ra kế hoạch chăm sóc, giáo dục con cụ thể: Lịch sinh hoạt, thời gian kèm học, hoạt động ngoại khóa, chế độ dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe.

• Giữ gìn đạo đức, lối sống lành mạnh: Tránh các hành vi có thể bị đối phương sử dụng để chứng minh bạn không đủ tư cách nuôi con như bạo lực, nghiện ngập, bỏ bê con.

• Hợp tác và tôn trọng quyền lợi của con: Thể hiện thiện chí cho con gặp gỡ, giao lưu với người không trực tiếp nuôi dưỡng nếu điều đó có lợi cho trẻ.

Kinh nghiệm thực tế cho thấy, Tòa án luôn đặt quyền lợi tốt nhất của trẻ lên hàng đầu. Do đó, việc chứng minh bạn có thể mang lại môi trường sống, giáo dục và tình cảm ổn định sẽ là yếu tố quyết định giúp bạn thành công trong việc giành quyền nuôi con.

---

8. Kết luận

Giành quyền nuôi con khi ly hôn là một quá trình đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về pháp lý và chứng cứ. Theo quy định mới, Tòa án luôn ưu tiên lợi ích tốt nhất cho trẻ, vì vậy cha hoặc mẹ cần chứng minh mình có đủ điều kiện cả về vật chất và tinh thần. Nếu gặp khó khăn, bạn nên tìm đến luật sư chuyên về hôn nhân và gia đình để được tư vấn và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Thông tin liên hệ:

Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, Phường Dĩ An,Thành phố Hồ Chí Minh.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
📘 Facebook: Luật sư Dân sự
🎵 TikTok: @luatsutuvantphcm
📍 Google Maps: Xem bản đồ
🕐 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)