Mở đầu

Trong quá trình ly hôn, bên cạnh việc chia tài sản, một trong những vấn đề gây nhiều tranh cãi và căng thẳng nhất chính là giành quyền nuôi con sau ly hôn. Không chỉ là vấn đề pháp lý, đây còn là câu chuyện đầy cảm xúc, bởi cả cha và mẹ đều mong muốn được tiếp tục đồng hành, chăm sóc và giáo dục con mình. Tuy nhiên, không phải ai muốn nuôi con cũng đều được tòa án chấp thuận. Việc xác định ai là người phù hợp hơn để trực tiếp nuôi con phải dựa trên nhiều yếu tố pháp lý chặt chẽ và khách quan.

Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam quy định rõ nguyên tắc khi giải quyết quyền nuôi con sau ly hôn, nhưng thực tế cho thấy mỗi vụ việc lại có hoàn cảnh và tình tiết riêng biệt. Người giành quyền nuôi con cần không chỉ chứng minh được điều kiện tài chính, môi trường sống phù hợp, mà còn phải thể hiện được khả năng chăm sóc, tình cảm gắn bó và đạo đức cá nhân. Nếu không chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và hiểu rõ các quy định pháp luật, khả năng bị mất quyền nuôi con là hoàn toàn có thể xảy ra.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ những yếu tố pháp lý quan trọng cần lưu ý khi giành quyền nuôi con sau ly hôn, bao gồm quy định hiện hành, các tiêu chí đánh giá từ phía tòa án và những lời khuyên thực tế để tăng khả năng thành công trong quá trình tranh chấp. Đây sẽ là thông tin hữu ích cho bất kỳ ai đang đứng trước giai đoạn quan trọng này trong cuộc đời.

---

1. Nguyên tắc giải quyết quyền nuôi con sau ly hôn

Khi vợ chồng quyết định ly hôn, một trong những nội dung không thể thiếu trong quá trình giải quyết là việc xác định quyền trực tiếp nuôi con. Đây không chỉ là quyền lợi mà còn là trách nhiệm lớn lao của cha hoặc mẹ sau khi hôn nhân chấm dứt. Để đảm bảo quyền lợi cho trẻ em – đối tượng đặc biệt cần được bảo vệ – pháp luật Việt Nam đã đặt ra những nguyên tắc và quy định cụ thể liên quan đến việc giành quyền nuôi con sau ly hôn.

Theo Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, sau khi ly hôn, cha mẹ có quyền thỏa thuận với nhau về người trực tiếp nuôi con, quyền và nghĩa vụ của người không trực tiếp nuôi con. Trong trường hợp không đạt được thỏa thuận, Tòa án sẽ can thiệp và đưa ra quyết định cuối cùng, dựa trên lợi ích mọi mặt của con. Điều này bao gồm yếu tố về thể chất, tinh thần, điều kiện sinh sống, giáo dục và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Ngoài ra, luật cũng đặt ra một số nguyên tắc cụ thể:

• Trẻ dưới 36 tháng tuổi thường được giao cho mẹ nuôi, trừ khi mẹ không đủ điều kiện.

• Trẻ từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải được hỏi ý kiến trước khi Tòa án quyết định.

• Dù ai là người trực tiếp nuôi con, cả cha và mẹ đều có nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc, giáo dục và tạo điều kiện tốt nhất cho con phát triển.

Việc hiểu rõ các quy định này sẽ là bước đầu tiên quan trọng giúp cha hoặc mẹ chuẩn bị hồ sơ, chứng cứ phù hợp để bảo vệ quyền nuôi con hợp pháp và chính đáng của mình.

---

2. 05 yếu tố pháp lý quyết định quyền nuôi con sau ly hôn

Nếu hai bên tranh chấp quyền nuôi con, Tòa án sẽ đánh giá toàn diện các yếu tố sau để quyết định ai là người phù hợp hơn:

(1) Điều kiện kinh tế và vật chất

Người giành quyền nuôi con cần chứng minh mình có khả năng tài chính ổn định, đảm bảo:

• Chỗ ở hợp pháp, an toàn cho trẻ.

• Thu nhập đủ nuôi dưỡng và chăm sóc con (ăn uống, học hành, y tế…).

• Môi trường sống không độc hại, không ảnh hưởng xấu đến trẻ.

Tuy nhiên, không phải cứ thu nhập cao hơn là sẽ được nuôi con, mà yếu tố kinh tế chỉ là một phần trong tổng thể.

(2) Thời gian chăm sóc và sự gắn bó thực tế

Tòa án sẽ xem xét:

• Trong quá trình sống chung, ai là người thường xuyên chăm sóc, dạy dỗ con?

• Người đó có đủ thời gian và sự ổn định cuộc sống để tiếp tục nuôi dưỡng con không?

• Mức độ gắn bó tình cảm giữa con và cha hoặc mẹ.

Trẻ em luôn cần sự quan tâm, nên một người quá bận rộn hoặc thường xuyên đi công tác dài ngày có thể sẽ gặp bất lợi.

(3) Đạo đức, lối sống, nhân cách của cha/mẹ

Tòa án sẽ từ chối giao quyền nuôi con cho người:

• Có hành vi bạo lực gia đình, nghiện ngập, vi phạm pháp luật.

• Sống buông thả, không có khả năng dạy dỗ trẻ nên người.

• Không có trách nhiệm hoặc từng bỏ bê con cái.

Những hành vi đó không đảm bảo môi trường phát triển lành mạnh cho trẻ.

(4) Nguyện vọng của con (nếu đủ 7 tuổi trở lên)

Luật quy định phải lắng nghe ý kiến của trẻ từ đủ 7 tuổi trở lên. Tuy không có tính quyết định tuyệt đối, nhưng đây là căn cứ quan trọng phản ánh:

• Trẻ cảm thấy thoải mái và an toàn với ai hơn.

• Trẻ có mong muốn được tiếp tục sống với người nào.

Tòa án sẽ xem xét mong muốn này cùng các yếu tố khác để đảm bảo phù hợp với lợi ích tốt nhất cho trẻ.

(5) Yếu tố khác: hỗ trợ của gia đình hai bên

Người nào có hệ thống hỗ trợ tốt từ ông bà, người thân… trong việc nuôi dạy trẻ cũng sẽ có lợi thế:

• Giúp đảm bảo sự phát triển tình cảm, tâm lý cho con.

• Giảm áp lực và rủi ro trong quá trình chăm sóc trẻ sau ly hôn.

Đây là yếu tố mềm nhưng ngày càng được xem trọng trong quá trình xét xử.

---

3. Quy trình giành quyền nuôi con tại Tòa án

Khi không đạt được thỏa thuận về việc ai là người trực tiếp nuôi con sau ly hôn, một trong hai bên có thể nộp đơn yêu cầu Tòa án giải quyết. Để giành quyền nuôi con sau ly hôn, người có yêu cầu cần tuân thủ đầy đủ quy trình tố tụng theo quy định của pháp luật Việt Nam. Dưới đây là các bước cơ bản trong quá trình giải quyết:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ

Hồ sơ yêu cầu giành quyền nuôi con bao gồm:

• Đơn khởi kiện ly hôn (trong trường hợp chưa ly hôn) hoặc đơn yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con (nếu tranh chấp phát sinh sau khi đã có quyết định ly hôn);

• Giấy chứng nhận kết hôn (bản chính hoặc sao y);

• Giấy khai sinh của con;

• Chứng cứ về điều kiện nuôi con: sao kê lương, hợp đồng lao động, giấy tờ nhà đất, ảnh chụp nơi ở, thông tin học tập của con, tài liệu về sự gắn bó giữa con và người yêu cầu nuôi…

Bước 2: Tòa án thụ lý vụ việc

Sau khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Tòa án sẽ ra thông báo thụ lý và tiến hành các thủ tục tố tụng cần thiết như:

• Xác minh các thông tin liên quan đến con chung, điều kiện nuôi dưỡng của từng bên;

• Thu thập ý kiến từ người liên quan (bao gồm cả con nếu đủ 7 tuổi);

• Tổ chức hòa giải (đối với trường hợp đang trong quá trình ly hôn).

Bước 3: Xét xử và ra phán quyết

Tòa án sẽ mở phiên xét xử (có thể công khai hoặc kín, tùy từng trường hợp cụ thể). Dựa trên các tài liệu, chứng cứ và trình bày của các bên, Tòa sẽ đánh giá toàn diện để quyết định:

• Giao con cho ai trực tiếp nuôi dưỡng;

• Mức cấp dưỡng của người không trực tiếp nuôi con;

• Quyền thăm nom, chăm sóc của người còn lại.

Trong trường hợp không đồng ý với quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm, các bên có quyền kháng cáo lên cấp phúc thẩm trong thời hạn luật định.

Giành quyền nuôi con sau ly hôn: 1 số điều cần chứng minh gì?

---

4. Những sai lầm thường gặp khi giành quyền nuôi con

Trong quá trình giành quyền nuôi con sau ly hôn, nhiều người vì nóng vội hoặc thiếu hiểu biết pháp lý đã mắc phải những sai lầm nghiêm trọng, làm giảm đáng kể khả năng được Tòa án chấp thuận yêu cầu. Dưới đây là những sai lầm phổ biến nhất mà bạn cần tránh nếu đang trong quá trình tranh chấp quyền nuôi con:

1. Cản trở bên còn lại thăm nom con

Một sai lầm khá phổ biến là tự ý ngăn cản, cắt đứt hoàn toàn liên lạc giữa con và người còn lại (cha hoặc mẹ). Nhiều người nghĩ rằng điều này sẽ khiến con “quen” với mình hơn, nhưng thực tế, hành vi này bị xem là thiếu thiện chí, vi phạm quyền của con và có thể bị Tòa án đánh giá tiêu cực. Pháp luật bảo vệ quyền được thăm nom và duy trì tình cảm giữa con với cả cha và mẹ, ngay cả khi chỉ một bên được trực tiếp nuôi dưỡng.

2. Dùng con làm công cụ gây áp lực

Không ít trường hợp cha mẹ lợi dụng con để gây áp lực, mặc cả về tài sản hoặc điều kiện ly hôn. Một số người thậm chí còn ép buộc con khai gian nguyện vọng hoặc nói xấu cha/mẹ trước mặt Tòa. Những hành vi này không chỉ vi phạm đạo đức mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của trẻ, và nếu bị phát hiện, có thể làm mất uy tín hoàn toàn trước Hội đồng xét xử.

3. Không chuẩn bị hồ sơ và chứng cứ đầy đủ

Một sai lầm rất đáng tiếc là chủ quan trong việc thu thập tài liệu chứng minh điều kiện nuôi con. Nhiều người không cung cấp được bằng chứng về thu nhập, môi trường sống, thời gian chăm sóc thực tế hoặc mức độ gắn bó với con, dẫn đến việc Tòa không có cơ sở để xem xét giao con cho mình.

4. Hành vi thiếu đạo đức hoặc vi phạm pháp luật

Nếu người yêu cầu quyền nuôi con từng có hành vi như bạo lực gia đình, nghiện ma túy, rượu bia, ngoại tình công khai, có tiền án tiền sự, thì khả năng giành được quyền nuôi con là rất thấp. Tòa án luôn đặt lợi ích và sự an toàn của trẻ lên hàng đầu, nên sẽ loại trừ những yếu tố có nguy cơ gây tổn hại đến sự phát triển của trẻ.

5. Tỏ thái độ gay gắt, thiếu hợp tác trước Tòa

Tòa án không chỉ xem xét điều kiện khách quan, mà còn đánh giá thái độ, hành vi ứng xử của các bên trong suốt quá trình tố tụng. Việc lớn tiếng, xúc phạm, đổ lỗi hoặc từ chối hợp tác có thể khiến Tòa nghi ngờ về tính cách, khả năng giáo dục và nuôi dưỡng con của người đó. Giữ thái độ bình tĩnh, tôn trọng quy trình tố tụng sẽ giúp bạn ghi điểm trước Hội đồng xét xử.

---

Tránh những sai lầm trên không chỉ giúp bạn tăng cơ hội giành quyền nuôi con sau ly hôn, mà còn đảm bảo con bạn không bị tổn thương về mặt tinh thần trong giai đoạn đầy biến động này. Luôn nhớ rằng: mục tiêu cuối cùng không phải là “thắng” bên kia, mà là đảm bảo môi trường sống và phát triển tốt nhất cho con cái.

LY HÔN GIÀNH QUYỀN NUÔI CON; LUẬT SƯ TƯ VẤN 24/7 TẠI BÌNH DƯƠNG

---

5. Gợi ý cách chuẩn bị để tăng cơ hội giành quyền nuôi con

Việc giành quyền nuôi con sau ly hôn không chỉ đòi hỏi tình thương và mong muốn cá nhân mà còn cần đến sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý. Nếu không có chiến lược cụ thể và đầy đủ chứng cứ hỗ trợ, bạn có thể gặp bất lợi trước Tòa án. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bạn nâng cao khả năng được giao quyền trực tiếp nuôi con.

1. Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ chứng minh điều kiện nuôi con

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong toàn bộ quá trình. Một bộ hồ sơ thuyết phục nên bao gồm:

• Giấy tờ cá nhân: CMND/CCCD, hộ khẩu, giấy khai sinh của con, giấy đăng ký kết hôn (hoặc quyết định ly hôn nếu tranh chấp phát sinh sau ly hôn).

• Chứng cứ về tài chính: hợp đồng lao động, bảng lương, sao kê ngân hàng, giấy tờ nhà đất, xe cộ, kinh doanh…

• Chứng cứ về nơi ở: hợp đồng thuê nhà, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hình ảnh nơi con đang sinh sống (phòng ngủ, khu vui chơi, khu học tập…).

• Tài liệu về sự gắn bó và chăm sóc con: ảnh chụp sinh hoạt, học tập cùng con; xác nhận của trường học, hàng xóm, người thân về vai trò của bạn trong việc chăm sóc, dạy dỗ con.

2. Chuẩn bị phương án nuôi con rõ ràng và thực tế

Tòa án luôn quan tâm đến câu hỏi: “Nếu giao con cho bạn, cuộc sống của trẻ sẽ như thế nào?”. Vì vậy, bạn nên chuẩn bị một kế hoạch nuôi con cụ thể, bao gồm:

• Lịch trình học tập, vui chơi, nghỉ ngơi của con.

• Phương án đưa đón, chăm sóc y tế, hỗ trợ học tập.

• Kế hoạch hỗ trợ tâm lý khi con phải thích nghi với hoàn cảnh mới.

Một kế hoạch nuôi con chi tiết sẽ thể hiện sự quan tâm sâu sắc và trách nhiệm rõ ràng, là điểm cộng lớn trong mắt Hội đồng xét xử.

3. Xác định chiến lược tranh tụng phù hợp

Nếu vụ việc có dấu hiệu tranh chấp gay gắt, bạn nên:

• Nhờ luật sư hôn nhân – gia đình tư vấn và đại diện hợp pháp.

• Thu thập thông tin có lợi từ bên thứ ba (giáo viên, hàng xóm, người thân…).

• Tránh đối đầu gay gắt hoặc xúc phạm bên kia tại Tòa.

Ngoài ra, cần theo dõi sát quá trình tố tụng, có mặt đầy đủ theo giấy triệu tập và cung cấp bổ sung thông tin kịp thời khi Tòa yêu cầu.

4. Giữ thái độ đúng mực và thiện chí trong suốt quá trình

Tòa án không chỉ xét điều kiện vật chất mà còn đánh giá thái độ, tư cách và cách hành xử của người yêu cầu nuôi con. Nếu bạn thể hiện sự điềm đạm, trách nhiệm và tôn trọng quy trình tố tụng, cơ hội được Tòa chấp thuận sẽ cao hơn rất nhiều.

---

Kết luận

Giành quyền nuôi con sau ly hôn không chỉ là việc của luật pháp mà còn là trách nhiệm đạo đức và tình cảm với trẻ nhỏ. Tòa án luôn đặt lợi ích của trẻ lên hàng đầu, do đó việc chứng minh bạn có đầy đủ năng lực, tình thương và môi trường nuôi dạy tốt sẽ là chìa khóa để đạt được mong muốn.

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong quá trình ly hôn hoặc tranh chấp quyền nuôi con, hãy tham khảo ý kiến của luật sư chuyên gia trong lĩnh vực hôn nhân gia đình để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Thông tin liên hệ:

Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Bình Dương
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, Phường Dĩ An,Thành phố Hồ Chí Minh.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
📘 Facebook: Luật sư Dân sự
🎵 TikTok: @luatsutuvantphcm
📍 Google Maps: Xem bản đồ
🕐 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)