Giành quyền nuôi con sau ly hôn: Cần chứng minh gì?

Mở đầu

Ly hôn là quyết định khó khăn trong đời sống hôn nhân, nhưng điều khiến nhiều cặp vợ chồng trăn trở nhất sau ly hôn không phải là việc chia tài sản – mà là giành quyền nuôi con. Con cái là tài sản vô giá và là mối quan tâm lớn nhất của cả hai bên sau khi cuộc hôn nhân chấm dứt. Trong thực tế, không ít trường hợp tranh chấp quyền nuôi con gay gắt, dẫn đến căng thẳng, mâu thuẫn kéo dài và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý trẻ.

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, quyền nuôi con sau ly hôn không hoàn toàn phụ thuộc vào giới tính, thu nhập hay ai là người có tài sản nhiều hơn. Thay vào đó, tòa án sẽ xem xét dựa trên lợi ích tốt nhất của con, đặc biệt là điều kiện sống, môi trường giáo dục, sự ổn định và khả năng chăm sóc của từng cha mẹ.

Vậy nếu bạn muốn giành quyền nuôi con sau ly hôn, bạn cần chứng minh những gì? Pháp luật quy định ra sao? Bằng chứng nào là thuyết phục? Trong bài viết này, Luật Tâm Đức sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về các yếu tố then chốt cần chứng minh khi yêu cầu tòa án giao quyền nuôi con sau khi ly hôn – giúp bạn bảo vệ quyền làm cha, làm mẹ và đảm bảo con được phát triển trong môi trường tốt nhất.

1. Nguyên tắc tòa án áp dụng khi giải quyết quyền nuôi con

Khi giải quyết ly hôn, đặc biệt là tranh chấp về quyền nuôi con, Tòa án không dựa trên cảm tính hay thiên vị giới tính của cha hoặc mẹ, mà sẽ áp dụng các nguyên tắc pháp luật đã được quy định rõ ràng. Các nguyên tắc này được nêu tại Điều 81 và 82 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, trong đó nhấn mạnh đến quyền lợi về mọi mặt của con chưa thành niên, con đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

Cụ thể, các nguyên tắc chính gồm:

1.1. Đặt lợi ích của con lên hàng đầu

Tòa án sẽ xem xét yếu tố nào mang lại môi trường sống, học tập, phát triển tốt nhất cho con. Điều này bao gồm điều kiện vật chất (ăn, ở, học hành), điều kiện tinh thần (yêu thương, gần gũi), sự ổn định và khả năng phát triển lâu dài.

1.2. Trẻ dưới 36 tháng tuổi ưu tiên mẹ nuôi

Theo quy định tại khoản 3 Điều 81, nếu con dưới 36 tháng tuổi, Tòa thường giao cho người mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện nuôi dưỡng hoặc có hành vi vi phạm đạo đức, bạo hành…

1.3. Tôn trọng ý kiến của trẻ từ đủ 7 tuổi trở lên

Với con từ đủ 7 tuổi, Tòa án sẽ tham khảo nguyện vọng của con, xem trẻ muốn sống với ai – tuy nhiên đây chỉ là một yếu tố tham khảo, không mang tính quyết định tuyệt đối.

Nghĩa vụ cấp dưỡng là gì? Quy định pháp luật và trách nhiệm thực hiện 2025

1.4. Không tước quyền thăm nom của cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi

Dù ai là người được giao quyền nuôi con, người còn lại vẫn có quyền và nghĩa vụ thăm nom, chăm sóc con trừ khi việc đó gây hại cho sự phát triển của trẻ.

Tóm lại, mọi quyết định đều hướng đến quyền lợi tốt nhất cho con. Đó là nguyên tắc xuyên suốt trong quá trình Tòa án giải quyết tranh chấp nuôi con sau ly hôn.

2. Những yếu tố cần chứng minh khi yêu cầu giành quyền nuôi con

Để được Tòa án chấp nhận giao quyền nuôi con sau ly hôn, người cha hoặc người mẹ cần chứng minh rằng mình có điều kiện tốt hơn để đảm bảo sự phát triển toàn diện của con. Dưới đây là những yếu tố quan trọng nhất mà bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng khi làm đơn yêu cầu hoặc phản đối yêu cầu giành quyền nuôi con:

2.1. Điều kiện kinh tế – tài chính ổn định

Tòa án sẽ xem xét bạn có đủ khả năng đảm bảo các nhu cầu cơ bản cho con hay không, bao gồm: ăn uống, học hành, chỗ ở, chăm sóc y tế… Các giấy tờ cần thiết có thể bao gồm:

• Hợp đồng lao động hoặc quyết định bổ nhiệm.

• Sao kê lương, tài khoản ngân hàng.

• Giấy tờ nhà đất, tài sản đang sở hữu.

• Hóa đơn chi tiêu thường xuyên cho con.

Tuy nhiên, thu nhập cao không phải yếu tố quyết định duy nhất, mà chỉ là một phần để đánh giá sự ổn định và khả năng nuôi dưỡng lâu dài.

2.2. Thời gian và điều kiện chăm sóc, giáo dục con

Bạn cần chứng minh có đủ thời gian và điều kiện thực tế để trực tiếp chăm sóc con:

• Công việc có linh hoạt không?

• Có ai hỗ trợ việc trông con không (ông bà, người giúp việc)?

• Gần trường học, bệnh viện, khu dân cư an toàn?

Tòa sẽ ưu tiên người có thể tạo cho con môi trường sống ổn định, ít xáo trộn, nhất là trong giai đoạn sau ly hôn.

2.3. Tư cách đạo đức, lối sống, nhân thân

Nếu đối phương có hành vi như nghiện ma túy, rượu bia, bài bạc, bạo lực gia đình, ngoại tình, bạn cần thu thập chứng cứ để cho thấy người đó không phù hợp trực tiếp nuôi con.

👉 Việc chuẩn bị kỹ các tài liệu chứng minh trên là yếu tố quyết định tòa án có giao quyền nuôi con cho bạn hay không.

3. Cách thu thập chứng cứ để giành quyền nuôi con

Để thuyết phục Tòa án trao quyền nuôi con cho mình, bạn cần không chỉ có điều kiện tốt mà còn phải có chứng cứ rõ ràng, hợp pháp để chứng minh điều đó. Việc chuẩn bị chứng cứ đầy đủ, đúng trọng tâm sẽ giúp bạn tăng khả năng thắng kiện, đặc biệt trong các vụ ly hôn có tranh chấp quyết liệt.

3.1. Chứng cứ về thu nhập và điều kiện sống

Bạn nên thu thập các loại giấy tờ thể hiện nguồn thu nhập ổn định và khả năng tài chính:

• Hợp đồng lao động, quyết định bổ nhiệm, bảng lương.

• Sao kê tài khoản ngân hàng trong 6–12 tháng gần nhất.

• Sổ tiết kiệm, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tài sản đứng tên.

• Hóa đơn điện, nước, học phí, bảo hiểm y tế của con.

Ngoài ra, hình ảnh về chỗ ở hiện tại, nơi con có thể sinh sống cùng bạn (phòng ngủ, khu dân cư, an ninh, môi trường học tập) cũng là chứng cứ trực quan rất có giá trị.

3.2. Chứng cứ về thời gian và sự chăm sóc thực tế

Tòa án rất quan tâm đến việc ai là người trực tiếp chăm sóc, đưa đón, nuôi dưỡng con trước và sau ly hôn. Bạn có thể:

• Cung cấp lịch làm việc để chứng minh thời gian linh hoạt.

• Ảnh chụp các hoạt động hàng ngày với con: ăn uống, học bài, chơi thể thao…

• Xác nhận của hàng xóm, giáo viên, người thân về việc bạn chăm lo cho con.

Thủ Tục Ly Hôn Đơn Phương Mới Nhất 2025: Hồ Sơ, Trình Tự

3.3. Chứng cứ về tư cách đạo đức, nhân thân của cha/mẹ còn lại

Nếu bạn cho rằng người còn lại không đủ điều kiện nuôi con, hãy thu thập:

• Biên bản công an về hành vi bạo lực gia đình.

• Tin nhắn, ghi âm, video thể hiện lối sống thiếu trách nhiệm.

• Giấy xác nhận cai nghiện, tiền án tiền sự (nếu có).

⚠️ Lưu ý: Các chứng cứ phải thu thập hợp pháp, không được xâm phạm quyền riêng tư hay dựng chuyện – nếu không sẽ phản tác dụng trước Tòa.

4. Khi nào tòa án có thể thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn?

Việc giành quyền nuôi con không nhất thiết chỉ xảy ra tại thời điểm ly hôn. Trong thực tế, sau khi ly hôn một thời gian, nếu có sự thay đổi về hoàn cảnh hoặc phát sinh vấn đề trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc con, Tòa án có thể xem xét thay đổi người trực tiếp nuôi con.

4.1. Căn cứ pháp lý thay đổi quyền nuôi con

Theo khoản 2 Điều 84 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Tòa án sẽ quyết định thay đổi người trực tiếp nuôi con nếu:

• Cha/mẹ có yêu cầu.

• Có căn cứ cho thấy người đang trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện để tiếp tục chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

• Việc thay đổi này là có lợi hơn cho con.

Như vậy, yếu tố cốt lõi vẫn là: quyền lợi của trẻ em phải được ưu tiên.

4.2. Các trường hợp thường gặp dẫn đến thay đổi quyền nuôi con

Một số tình huống phổ biến khiến Tòa án quyết định giao quyền nuôi con cho người còn lại, bao gồm:

• Người đang nuôi con có hành vi vi phạm đạo đức hoặc pháp luật: Bạo hành con, sử dụng ma túy, đánh bạc, rượu chè quá mức…

• Không còn điều kiện kinh tế hoặc thời gian chăm sóc con: Mất việc, đi làm xa, không có người hỗ trợ.

• Bỏ bê, lơ là việc nuôi dưỡng con: Để con sống với người khác, không quan tâm học hành, y tế…

• Trẻ có mong muốn sống với người còn lại (đối với trẻ từ đủ 7 tuổi trở lên) và việc này phù hợp với lợi ích của trẻ.

4.3. Thủ tục yêu cầu thay đổi quyền nuôi con

Người có yêu cầu nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người đang nuôi con cư trú. Kèm theo đơn, cần có các chứng cứ chứng minh việc thay đổi là cần thiết và có lợi cho trẻ.

5. Những sai lầm thường gặp khi tranh chấp giành quyền nuôi con

Khi bước vào quá trình giành quyền nuôi con, nhiều người vì quá cảm tính, nóng vội hoặc thiếu hiểu biết pháp lý mà vô tình gây bất lợi cho chính mình trước Tòa. Dưới đây là những sai lầm phổ biến cần tránh để không mất cơ hội nuôi con:

5.1. Coi nhẹ yếu tố chứng cứ giành quyền nuôi con

Nhiều người nghĩ rằng chỉ cần thể hiện tình cảm yêu thương con là đủ, nhưng Tòa án quyết định dựa trên chứng cứ, không dựa trên cảm xúc. Việc không chuẩn bị hồ sơ đầy đủ như thu nhập, nơi ở, lịch chăm con… sẽ khiến bạn mất điểm.

✅ Giải pháp: Chuẩn bị đầy đủ và có hệ thống các tài liệu chứng minh điều kiện nuôi con của mình. Càng chi tiết, càng tốt.

5.2. Công kích, bôi nhọ đối phương quá đà

Việc vạch trần khuyết điểm của người kia là cần thiết nếu họ thật sự có hành vi ảnh hưởng đến con. Tuy nhiên, tấn công mang tính xúc phạm, bịa đặt, hoặc vi phạm đời tư có thể phản tác dụng, khiến Tòa đánh giá bạn thiếu thiện chí, gây ảnh hưởng xấu đến con.

✅ Giải pháp: Nếu có chứng cứ xấu về đối phương, hãy đưa ra đúng cách, đúng thời điểm, đúng trọng tâm.

5.3. Tạo áp lực lên con

Nhiều phụ huynh vì mong muốn giành quyền nuôi con mà gây áp lực tâm lý lên con, bắt con chọn phe hoặc gieo vào đầu con những định kiến tiêu cực về người còn lại. Hành vi này không chỉ gây tổn thương tâm lý cho trẻ, mà còn có thể khiến Tòa đánh giá bạn đang lạm dụng quyền làm cha/mẹ để thao túng trẻ.

✅ Giải pháp: Để con được sống đúng tuổi thơ của mình, và chỉ nên nói chuyện trung thực, phù hợp với độ tuổi của trẻ.

5.4. Không nhờ luật sư hỗ trợ giành quyền nuôi con

Giành quyền nuôi con là một quá trình pháp lý đầy cảm xúc và phức tạp. Việc không có luật sư hướng dẫn đôi khi khiến bạn bỏ lỡ nhiều quyền lợi hoặc xử lý sai tình huống.

✅ Giải pháp: Hãy tham khảo ý kiến luật sư ngay từ khi bắt đầu để xây dựng chiến lược phù hợp.

6. Những lưu ý để tăng cơ hội giành quyền nuôi con sau ly hôn

Để nâng cao khả năng được Tòa án giao quyền nuôi con, người khởi kiện cần xác định rõ chiến lược, chuẩn bị kỹ về hồ sơ và ứng xử khôn ngoan trong quá trình tố tụng. Dưới đây là những lưu ý quan trọng bạn không nên bỏ qua:

6.1. Ưu tiên lợi ích tốt nhất cho con

Trong mọi tranh chấp về nuôi con, nguyên tắc cao nhất là lợi ích của con chứ không phải mong muốn của cha hay mẹ. Do đó, mọi hành vi, lời nói và yêu cầu cần thể hiện rằng bạn đang đặt con lên hàng đầu – cả về thể chất lẫn tinh thần.

• Tòa sẽ đánh giá ai là người tạo môi trường sống ổn định, đầy đủ và tích cực cho con.

• Phụ huynh nào có thể giữ cho con được tiếp xúc với cả hai bên nội – ngoại, không bị cô lập sẽ được đánh giá cao hơn.

6.2. Cư xử đúng mực trong suốt quá trình ly hôn

Một trong những yếu tố Tòa xét đến là thái độ của cha mẹ trong thời gian ly hôn:

• Nếu bạn giữ được bình tĩnh, tôn trọng người còn lại và không lôi kéo con trẻ vào mâu thuẫn, bạn sẽ được ghi nhận là có nhận thức, trách nhiệm tốt.

• Ngược lại, nếu bạn thường xuyên xúc phạm, đăng bài mạng xã hội bêu xấu, hoặc gây rối tại phiên tòa… thì khả năng được giao nuôi con sẽ giảm.

6.3. Hợp tác với luật sư chuyên về hôn nhân và gia đình để giành quyền nuôi con

Việc có luật sư đồng hành từ đầu không chỉ giúp bạn chuẩn bị tốt hồ sơ mà còn định hướng cách trình bày, cách trả lời trong các phiên đối chất hoặc lấy lời khai. Luật sư cũng giúp bạn tránh rơi vào những cái bẫy pháp lý mà đối phương có thể sử dụng.

6.4. Ghi nhận từng chi tiết trong quá trình chăm sóc con

Nếu chưa ly hôn mà đã có tranh chấp, bạn nên ghi nhận lại từng hoạt động liên quan đến việc chăm sóc con: lịch học, lịch ăn ngủ, những lần khám bệnh, chi phí nuôi dưỡng… Những dữ liệu này sẽ giúp ích rất nhiều nếu vụ việc ra Tòa.

Thông tin liên hệ:

Văn phòng Luật sư Châu Đốc – Chi nhánh Bình Dương
📍 Địa chỉ: 92/49/7/20 Nguyễn Thị Chạy, khu phố Chiêu Liêu, Phường Dĩ An,Thành phố Hồ Chí Minh.
📞 Điện thoại: 0987 79 16 32
✉️ Email: luattamduc.law@gmail.com
🌐 Website: luattamduc.vn
📘 Facebook: Luật sư Dân sự
🎵 TikTok: @luatsutuvantphcm
📍 Google Maps: Xem bản đồ
🕐 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7 (8:00 – 17:00)